Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
LỜI GIỚI THIỆU
Cùng với công cuộc đổi mới đất nước, sử học Việt Nam trong hơn mười năm qua đã có những chuyển biến sâu sắc trên con đường đổi mới tư duy và phương pháp nghiên cứu.
Bên cạnh mảng đề tài truyền thống về chống ngoại xâm và đấu tranh cách mạng, giới sử học ngày càng quan tâm nhiều hơn đến những vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa, hướng tới cái nhìn toàn diện, khách quan và ngày càng tiệm cận hơn với chân lý lịch sử.
Nhiều sách giáo khoa và giáo trình đã phản ánh được những thành tựu mới của sử học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục truyền thống trong nhà trường.
Trên cơ sở rút kinh nghiệm và cải tiến các bộ giáo trình lịch sử Việt Nam trước đây cho phù hợp với yêu cầu mới, Đại học Quốc gia Hà Nội đã quyết định xây dựng môn học Tiến trình lịch sử Việt Nam trở thành một môn học chính thức thuộc khối kiến thức chung cho sinh viên nhóm ngành V.
Cuốn sách này được biên soạn theo tinh thần bám sát đề cương Tiến trình lịch sử Việt Nam đã được Đại học Quốc gia Hà Nội thẩm định và thông qua, bảo đảm cung cấp cho sinh viên những kiến thức vừa cơ bản, vừa hệ thống về quá trình phát triển liên tục của lịch sử dân tộc – từ khi con người xuất hiện trên đất nước ta cho đến ngày nay.
Sách cố gắng phản ánh những thành tựu mới của khoa học lịch sử trong nước và thế giới, cũng như những nghiên cứu chuyên sâu của từng tác giả. Toàn bộ được trình bày trên quan điểm chính thống, trong tinh thần kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.
Tuy nhiên, trong khuôn khổ của một giáo trình giản yếu, các tác giả mới chỉ chú trọng cung cấp cho sinh viên một bức tranh tổng quát về diễn tiến lịch sử, nêu bật những đặc điểm chủ yếu và quy luật phát triển cơ bản của lịch sử dân tộc – mà chưa thể đi sâu phân tích, lý giải cặn kẽ mọi vấn đề, sự kiện.
Trong khi một bộ giáo trình lịch sử Việt Nam đầy đủ và cập nhật vẫn đang trong kế hoạch xây dựng, và khi các bộ thông sử Việt Nam đã quá lâu chưa được chỉnh sửa, bổ sung – thì Tiến trình lịch sử Việt Nam, tuy chỉ là cuốn sách giản yếu, vẫn đáp ứng phần nào nhu cầu học tập chuyên sâu của sinh viên, cũng như nhu cầu nghiên cứu, tham khảo của độc giả trong và ngoài nước quan tâm, yêu mến lịch sử dân tộc.
Sách được chia làm hai phần:
- Phần thứ nhất: Lịch sử Việt Nam cổ – trung đại (6 chương), bám sát tiến trình phát triển của các hình thái kinh tế – xã hội, từ công xã nguyên thủy, qua phương thức sản xuất châu Á, chế độ phong kiến, cho đến trước khi nước ta bị thực dân Pháp xâm lược.
- Phần thứ hai: Lịch sử Việt Nam cận – hiện đại (7 chương), trình bày giai đoạn từ khi thực dân Pháp xâm lược Việt Nam năm 1858 đến nay, gồm 4 chương về thời kỳ cận đại (1858–1945) và 3 chương về thời kỳ hiện đại (1945 đến nay).
Phân công biên soạn
1. Phần thứ nhất:
- Chương I, II: PGS.TS Nguyễn Quang Ngọc
- Chương III, IV: PGS.TS Nguyễn Thừa Hỷ
- Chương V, VI: GS.TSKH Vũ Minh Giang
2. Phần thứ hai:
- Chương VII, VIII: GS.TS Đỗ Quang Hưng
- Chương IX: PGS.TS Phạm Xanh
- Chương X, XI: PGS.TS Nguyễn Đình Lê
- Chương XII: PGS.TS Trương Thị Tiến
Mặc dù các tác giả đã hết sức cố gắng, cuốn sách chắc chắn vẫn không tránh khỏi những thiếu sót.
Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của bạn đọc gần xa — về nội dung, hình thức, phương pháp nghiên cứu và trình bày — để có thể tiếp tục hoàn thiện giáo trình, phục vụ hiệu quả hơn cho công tác giảng dạy, học tập và nghiên cứu lịch sử Việt Nam.
Cuốn sách được tổ chức biên soạn và hoàn thành trong khuôn khổ Chương trình giáo trình của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội, với sự giúp đỡ tận tình của Nhà xuất bản Giáo dục, cùng những đóng góp ý kiến quý báu của các giáo sư Đinh Xuân Lâm, Phan Đại Doãn, Lê Mậu Hãn, và nhiều nhà sử học trong Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam.
Đặc biệt, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô giảng dạy môn Tiến trình lịch sử Việt Nam, cùng nhiều khóa sinh viên khoa Xã hội và Nhân văn – những người đã góp phần hoàn thiện cuốn sách này.
Các tác giả
MỞ ĐẦU
Việt Nam nằm ở khu vực Đông Nam Á, phía Bắc giáp Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, phía Tây và Tây Nam giáp Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và Vương quốc Campuchia, phía Đông và Nam giáp Biển Đông (Thái Bình Dương).
Đất nước có đường bờ biển dài hơn 3.260 km, cùng hơn 3.000 hòn đảo lớn nhỏ, diện tích đất liền khoảng 330.000 km², phần biển rộng gấp nhiều lần phần đất liền.
Với vị thế tự nhiên đặc biệt ấy, Việt Nam sớm trở thành cầu nối giữa châu Á và Thái Bình Dương, giữa Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo – một điểm giao thoa của nhiều luồng giao thương, hàng hải và văn hóa lớn của thế giới.
Nguồn gốc dân tộc
Truyền thuyết Hồng Bàng giải thích nguồn gốc dân tộc Việt là sự kết duyên của Tiên và Rồng:
- Tiên là Âu Cơ – thuộc lục quốc, cư dân miền núi.
- Rồng là Lạc Long Quân – thuộc thủy quốc, cư dân vùng duyên hải.
Những huyền thoại ấy được chứng thực phần nào qua các di tích, di vật khảo cổ học phong phú, đa dạng, liên tục – xác nhận một thực tế hiển nhiên: ngay từ buổi đầu dựng nước, tổ tiên ta đã đồng thời khai chiếm núi rừng, đồng bằng và biển cả, tận dụng và thích nghi với điều kiện tự nhiên để tạo nên thế mạnh căn bản của cộng đồng từ thuở sơ khai.
Thiên nhiên và con người
Thiên nhiên Việt Nam đa dạng: đồng bằng ven biển, trung du, cao nguyên và miền núi.
Nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nắng nhiều, mưa nhiều, có nhiều vùng tiểu khí hậu và hệ sinh thái phong phú.
Trong lòng đất chứa đựng nhiều khoáng sản quý có giá trị kinh tế cao. Thiên nhiên Việt Nam được coi là “hào phóng”, nhưng cũng đầy khắc nghiệt, đôi khi dữ dằn, có thể gây ra nhiều tai họa bất thường cho con người.
Cộng đồng dân tộc
Hiện nay, Việt Nam có 54 dân tộc, với hơn 80 triệu dân:
- Người Kinh (Việt) chiếm khoảng 86%,
- 53 dân tộc thiểu số chiếm khoảng 14%.
Về ngôn ngữ, các dân tộc thuộc 8 nhóm ngữ hệ chính: Nam Á, Thái, Nam Đảo, Hán–Tạng, gồm các nhóm: Môn–Khmer, Việt–Mường, Mông–Dao, hỗn hợp Nam Á, Tày–Thái, Tạng–Miến, Hán, Nam Đảo.
Lãnh thổ và cư dân Việt Nam được hình thành, định hình qua tiến trình lịch sử lâu dài, trong đó cộng đồng các dân tộc – dù đa số hay thiểu số, miền núi hay miền xuôi – đều cùng chung sức, chung lòng dựng nước và giữ nước.
Suốt chiều dài lịch sử, nhân dân các dân tộc đã cùng nhau xây đắp nên phẩm chất, cốt cách Việt Nam, tạo dựng nên một nền văn hóa – văn hiến độc đáo, giàu giá trị và bền vững.
Bản sắc lịch sử dân tộc
Có thể nói, lịch sử chống ngoại xâm là một đặc điểm nổi bật và xuyên suốt tiến trình phát triển của dân tộc Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng cần khẳng định rằng: chống ngoại xâm không phải là toàn bộ lịch sử dân tộc.
Ngược lại, chính sự phát triển kinh tế, cùng những thành tựu về văn hóa, xã hội mới là nền tảng tồn tại và sức mạnh của quốc gia – là nguồn lực vật chất và tinh thần giúp dân tộc ta vượt qua mọi thử thách, làm nên những chiến công kỳ diệu trong lịch sử giữ nước.
Lịch sử dựng nước và giữ nước gian truân nhưng hào hùng ấy đã kết tinh thành những giá trị truyền thống tiêu biểu, biểu hiện sức sống và bản sắc dân tộc Việt Nam, để lại cho hôm nay và mai sau những bài học quý giá, những di sản vô giá.