Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
LỜI GIỚI THIỆU
Vai trò của Lịch sử và Giáo dục Lịch sử
- Lịch sử văn hóa của một dân tộc không phải của riêng cá nhân nào, mà thuộc về nhận thức chung của toàn xã hội và vai trò của từng nhân tố.
- Lịch sử là một khoa học và không phải là việc thống kê sự kiện khô khan, rời rạc. Mỗi sự kiện đều có mối liên kết chặt chẽ với nhau bằng sợi dây vô hình xuyên suốt không gian và thời gian.
- Tinh thần dân tộc: Trải qua hơn một nghìn năm Bắc thuộc và gần trăm năm dưới ách cai trị của thực dân, đế quốc, con cháu bà Trưng, bà Triệu… vẫn kiên trì bền chí, tin tưởng ở quá khứ hào hùng, không ngừng tranh đấu vì độc lập tự do của đất nước.
- Nền tảng phát triển: Một dân tộc, một quốc gia muốn trường tồn và phát triển, ngoài việc đẩy mạnh cơ sở hạ tầng, khoa học kỹ thuật, điều quan trọng hơn nữa là phải có một nền tảng giáo dục vững chắc.
- Giáo dục Lịch sử: Cần thiết để ghi khắc trong tâm trí các thế hệ, đặc biệt là tầng lớp thanh niên, ý thức về nguồn gốc dân tộc, truyền thống văn hóa và nội lực quốc gia. Đồng thời, giúp định hình góc nhìn thấu đáo về vai trò của từng giai đoạn, triều đại và nhân vật – dù gây tranh cãi – tạo nên lịch sử đó.
- Mối quan tâm hàng đầu: Vấn đề học tập, tìm hiểu lịch sử nước nhà hiện đang là mối quan tâm hàng đầu của Nhà nước và toàn xã hội.
Dự án “Góc nhìn sử Việt”
- Các tổ chức thúc đẩy: Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Quỹ Phát triển Sử học Việt Nam, Tạp chí Xưa và Nay… đang kiên trì thúc đẩy sự phát triển của nền khoa học lịch sử quốc gia và phổ biến tri thức lịch sử.
- Công ty CP Sách Alpha (với tôn chỉ “Tri thức là sức mạnh”) đồng hành bằng cách góp phần nâng cao hiểu biết của người dân về truyền thống văn hóa lịch sử đất nước.
- Mục đích dự án: Theo khảo sát, “lỗ hổng lịch sử” ở không ít người trẻ có thể bù lấp dựa trên nhiều nguồn tư liệu, công trình nghiên cứu, sách cổ sách quý. Công ty CP Sách Alpha triển khai dự án xuất bản mang tên Góc nhìn sử Việt với mục đích xuất bản lại và xuất bản mới một cách có hệ thống các công trình, tư liệu, sách nghiên cứu, sách văn học có giá trị… về lịch sử.
- Kết quả ban đầu: Bước đầu hình thành nên Tủ sách Alpha Di sản. Cuốn sách đang cầm trên tay là một trong những sản phẩm đầu tiên của dự án này.
Công ty CP Sách Alpha
QUY CÁCH BIÊN TẬP (Tủ sách “Góc nhìn sử Việt”)
Tủ sách này ra đời nhằm mục đích giới thiệu những tác phẩm hay, có giá trị, đồng thời góp phần bảo lưu gìn giữ những giá trị văn hóa của đất nước.
Các quy cách biên tập bao gồm:
- Bảo toàn văn phong, nội dung nguyên gốc, từ ngữ mang đậm văn hóa vùng miền trong tác phẩm (trừ khẩu âm).
- Biên tập đối chiếu trên bản gốc sưu tầm được và có ghi rõ tái bản trên bản năm nào.
- Chú thích từ ngữ cổ, từ Hán Việt.
- Tra cứu bổ sung thông tin: tiểu dẫn, tiểu sử, sự kiện, nhân vật, phụ lục (nếu cần thiết)…
- Sửa lỗi chính tả trong bản gốc.
- Giản lược gạch nối từ ghép, khôi phục từ Việt hóa tiếng nước ngoài khi có đủ tài liệu tra cứu tin cậy (trừ trường hợp từ ngữ đó đã dịch thành thuần Việt).
- Trường hợp thông tin lịch sử trong sách có sai lệch so với chính sử, sẽ chú thích hoặc đăng phụ lục ở cuối sách.
- Một số hình ảnh trong sách gốc bị mờ, chất lượng kém, sẽ đăng bổ sung – thay thế các hình ảnh có nội dung tương tự, chất lượng tốt (nếu có).
Alpha Books
LỜI DẪN (Địa lý học lịch sử)
Khái niệm và Phạm vi nghiên cứu
- Địa lý học lịch sử là một môn học bổ trợ của sử học.
- Định nghĩa (theo Đại bách khoa toàn thư Xô Viết): Nghiên cứu địa lý kinh tế và địa lý chính trị của các thời đại trước.
- Về kinh tế: Nghiên cứu sự phát triển của các ngành sản suất ở các địa phương qua các giai đoạn lịch sử.
- Về chính trị: Nghiên cứu sự diên cách (thay đổi) của các khu vực hành chính, những thay đổi về các địa điểm chính trị và quân sự qua những biến cố lịch sử quan trọng (như chiến tranh, di dân, thay đổi triều đại).
- Tầm quan trọng: Giúp người ta hiểu rõ những đặc điểm địa lý của các sự kiện lịch sử.
- Địa lý hành chính: Là một bộ phận quan trọng, có liên quan chặt chẽ với tình hình cương vực của nhà nước và tình hình phân hợp của lãnh thổ dân tộc.
Chủ đề nghiên cứu của Sách
- Sách này (Nghiên cứu địa lý học lịch sử Việt Nam, chia làm hai tập) chỉ nhằm nghiên cứu một số vấn đề sơ bộ để phục vụ những yêu cầu trực tiếp của sự nghiên cứu và sự giảng dạy lịch sử Việt Nam.
- Chủ đề đầu tiên: Địa lý hành chính (nhận định cương vực nhà nước và vị trí các khu vực hành chính qua các đời), rồi đến quá trình mở mang lãnh thổ và quá trình bảo vệ biên giới.
- Các chuyên đề sau: Nghiên cứu khía cạnh địa lý của những cuộc đấu tranh chống ngoại xâm quan trọng trong suốt thời phong kiến, từ cuộc chống quân nhà Tống của Lê Đại Hành đến cuộc đánh bại quân Thanh của Quang Trung.
- Các vấn đề linh tinh khác: Sông Bạch Đằng, thành Thăng Long, những đường giao thông thủy bộ, các quần đảo Hoàng Sa, Côn Lôn…
- Mục tiêu: Mặc dù chỉ là nghiên cứu bước đầu, tác giả hy vọng kết quả này sẽ phục vụ được phần nào những yêu cầu về địa lý học lịch sử của công cuộc nghiên cứu và giảng dạy lịch sử hiện nay.
Lịch sử Địa lý học lịch sử ở Việt Nam
- Xưa kia: Môn học này không thịnh ở nước ta như ở Trung Quốc.
- Thời Lê mạt và đời Tự Đức: Khi các sử gia bắt đầu chú thích sách chính sử (như Đại Việt sử ký toàn thư, nhất là Khâm định Việt sử thông giám cương mục), họ bắt đầu để ý nhiều đến địa lý học lịch sử.
- Khó khăn: Tài liệu địa lý học của nước ta hiếm hoi, và các sách sử cũ ít quan tâm đến khía cạnh địa lý.
- Nguồn bổ sung: Nhờ những bi ký, thần tích, tập truyền của các địa phương, người ta đã nhận định được vị trí của một số địa điểm lịch sử (ví dụ: những căn cứ địa của Thập nhị sứ quân).
- Các tác phẩm tiêu biểu:
- Khâm định Việt sử thông giám cương mục: Chú thích rộng rãi về địa lý học lịch sử, ghi rõ danh sách các phủ huyện của 12 Thừa tuyên và sự diên cách của mỗi địa phương.
- Đại Nam nhất thống chí (đời Tự Đức): Đề cao phần địa lý học lịch sử, ghi chép kỹ càng ở mục “Thiết trị diên cách” về mỗi tỉnh và phủ huyện.
- Đại Việt địa dư toàn biên (còn gọi là Phương đình địa chí) của Nguyễn Văn Siêu (đời Minh Mệnh): Dành quyển I để chép lại danh sách các khu vực hành chính nước ta qua các đời (theo sử Trung Quốc), và quyển II ghi chép những thay đổi trong đời Lê.
- Việt sử cương giám khảo lược của Nguyễn Thông (đời Tự Đức): Thảo luận về một số điểm sai sót của sách Cương mục, có nhiều điểm quan hệ về địa lý học lịch sử.
- Sử học bị khảo của Đặng Xuân Bảng (đời Tự Đức): Dành hai quyển giữa (“Địa lý khảo thượng, hạ”) chủ yếu nghiên cứu những vấn đề địa lý học lịch sử như “Cổ kim lý lộ”, “Cổ kim đô hội”, “Tiền triều địa danh diên cách”, vấn đề “Đồng trụ”, vấn đề “Hà đê”. Đây được xem là một công trình nghiên cứu địa lí học lịch sử quan trọng nhất trong học giới ở nước ta ở thời phong kiến.