Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
CHÚNG TÔI SẮP SỬA NÓI ĐẾN VỚI QUÝ BẠN TIẾNG THƠ CỦA MỘT CỤ GIÀ ĐÂY!
Nếu cụ Ưng Bình Thúc Giạ Thị được coi như món quà lưu tặng từ hậu bán thế kỷ XIX, thì Á-Nam Trần Tuấn Khải (1894) đã dùng nghệ thuật thi ca như tiếng đồng vọng của thế hệ Đông Kinh Nghĩa Thục, hay đúng hơn, của những thanh niên có tâm chí trong Phong trào Đông Du (1905 – 1908).
Việt Nam thi nhân tiền chiến mang tham vọng giới thiệu với bạn đọc một tiếng thơ mà có thể nhiều người sẽ cho là “hẩm hồ”, vì đã vượt ra ngoài phạm vi thời gian và không gian của thời đại nó sinh ra.
Người ta có thể không chấp nhận sự sắp xếp “dễ dãi” khi đặt các cụ già bên cạnh lớp người trẻ — một sự gượng ép mà, theo họ, không còn mang tinh thần “tiền chiến” đúng nghĩa của phong trào Thơ Mới.
Nhưng biết làm sao hơn, nhất là đối với các bạn sinh viên?
Chúng ta thuộc làu thi ca cổ văn trong chương trình học, biết rạch ròi về thơ mới, mà lại không hề biết đến nhạc thơ độc đáo của Á-Nam Trần Tuấn Khải — thì đó quả là một thiếu sót đáng tiếc.
Chính sự lãng quên ấy đã khiến nhiều người ngỡ ngàng khi gặp bài thơ Hai chữ nước nhà của ông trong đề thi Tú tài phần nhất, niên khóa 1957.
Á-Nam Trần Tuấn Khải không thuộc lớp người cũ như Nguyễn Khuyến, Dương Khuê, Chu Mạnh Trinh, Trần Tế Xương…
Ông cũng không phải là người của phong trào Thơ Mới mang tư tưởng lãng mạn.
Đối với thế hệ trước, ông chưa có; đối với lớp người sau, ông đã quá già.
Bởi vậy, khi muốn xếp ông vào một thế hệ văn học nào, người ta không khỏi băn khoăn.
Rồi như một sự đồng thuận, Phạm Thanh trong Thi nhân Việt Nam hiện đại (1959) và Trần Tuấn Kiệt trong Thi ca Việt Nam hiện đại (1967) đều đã xếp ông vào lớp “hiện đại”.
Không ngoài ý đó, chúng tôi cũng xin xem cụ Á-Nam như một người của thế kỷ này.
Tiếng thơ và tâm hồn của Á-Nam
Khi đã an vị trong dòng văn học, bấy giờ ta hãy nói đến tiếng thơ và tâm hồn của cụ.
Sắc thái độc đáo và riêng biệt trong những bài Tiễn chân anh Khóa, Mộng anh Khóa, Gửi thư cho anh Khóa đã chứng tỏ cụ có một nhạc điệu riêng, thể hiện tấm lòng tha thiết với quê hương.
Bài Hai chữ nước nhà cũng thế — cụ đã mượn lời Nguyễn Phi Khanh nhắn nhủ Nguyễn Trãi, để gửi gắm tâm tình người trai trong thời loạn.
Để thế hệ trẻ ngày nay ý thức được tầm quan trọng của cụ trong nền văn học, xin dẫn lại lời một người thơ từng xúc động sâu xa trước nhạc thơ của cụ – Trần Tuấn Kiệt (1), khi ông viết:
“Riêng chúng tôi, từ thuở nhỏ, lúc còn học ở trường tiểu học Sa Đéc, được thầy dạy vài câu thơ của Á-Nam Trần Tuấn Khải, không biết vì sao mà chúng tôi cảm thấy say sưa với những dòng thơ đó:
Chốn ải Bắc mây sầu âm đạm,
Cõi trời Nam gió thảm đìu hiu,
Bốn bề hồ thét chim kêu,
Đoái nom phong cảnh như khều bất bình…”
Và Sa-Giang Trần Tuấn Kiệt còn viết thêm:
“… Thơ ông đã gieo vào lòng chúng tôi một mối cảm thông với hoàn cảnh đất nước — như một ánh sáng chói lọi mở cho đôi mắt trẻ trung của chúng tôi nhìn thấy cảnh điêu tàn của quê hương.”
Không chỉ riêng Trần Tuấn Kiệt, mà hàng triệu tấm lòng của thế hệ thanh niên thời bấy giờ cũng đã nao nao rung động trước tiếng thơ của Á-Nam.
Họ mang theo những bài thơ ấy như ngọn lửa tinh thần, khi lên đường Đông Du, khát vọng dựng lại non sông, mang trong tim bầu nhiệt huyết quốc gia, dân tộc.
Thời ấy, ai yêu văn nước đều dành trong lòng một vị trí trang trọng cho “Anh Khóa” — danh hiệu người đương thời gọi Á-Nam Trần Tuấn Khải (cũng như sau này “con nai vàng” là biệt danh của Lưu Trọng Lư vậy).
Giản dị nhưng truyền cảm
Thơ Á-Nam không chứa triết lý cao siêu, không cầu kỳ rối rắm.
Nó giản dị, chân thành như tấm lòng được phơi bày trọn vẹn.
Người đọc dễ rung cảm qua trực giác, bởi Á-Nam đã xây dựng thơ mình trên nhạc điệu quen thuộc của dân tộc, nên sức truyền cảm rất bén nhạy.
Khảo sát thơ văn của ông, ta còn bắt gặp nhiều tư tưởng thâm trầm đã trở thành châm ngôn sống, gieo vào lòng người ý chí bất khuất, tinh thần quật cường, và nghĩa vụ làm người chân chính.
Những tư tưởng tiêu biểu của Á-Nam Trần Tuấn Khải
“Linh hồn ta là linh hồn của non sông nòi giống; thân ta là thân của non sông nòi giống. Ta không được làm càn, không được bỏ liều, không được tùy tiện theo ai, mà không ai có quyền gì áp chế được.”
(Bút quan hoài)
“Con chim khôn, con hổ mạnh, đã bị nhốt vào lồng, giam vào cũi; sau này dù có sinh con, chẳng qua cũng lại lọt vào cũi và lồng, còn trốn đi đâu cho thoát.”
(Trích trong bức thơ “Chủ nghĩa cá nhân tự lập”)
Tóm lại, thơ Á-Nam là tiếng nói của lương tri và dân tộc, là âm vang của khí phách Việt Nam trong buổi giao thời.
Nó mộc mạc mà sâu lắng, giản dị mà đầy nhiệt huyết — một ngọn đuốc tinh thần soi sáng cho thế hệ thanh niên trong những năm tháng đầy biến động của đất nước.