Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
ĐÔI LỜI GIỚI THIỆU
Trước thời cuộc 1945, tôi có chuẩn bị để trình cùng độc giả địa phương các tỉnh Nam phần, gồm những mục: Địa lý, Lịch sử, Nhân vật, Cổ tích, Danh lam thắng cảnh…
Tiếc thay, cuối năm 1945, trong một cuộc hành quân của binh đội Pháp, toàn bộ tài liệu tôi gom góp mấy năm trời bỗng chốc tiêu tan theo khói lửa!
Hôm nay, tình cờ không hẹn mà nên, tôi được ông Huỳnh Minh có nhã ý trao cho xem tập “Địa Linh Nhơn Kiệt tỉnh Kiến Hoà” – ông sắp xuất bản. Ông không nài khó nhọc, gắng công sưu tầm tài liệu, ngõ hầu lần lượt cống hiến đồng bào đầy đủ các tư liệu địa phương chỉ riêng cho các tỉnh Nam phần.
Chẳng những tôi hân hạnh vì công phu của ông phù hợp với ý định của tôi hai mươi năm về trước, mà tôi còn vui mừng nhận thấy tập tài liệu mà tôi được thưởng thức đây gồm cả ba đặc điểm: Vui – Hay – Lạ.
Thế nên, tôi không ngần ngại giới thiệu cùng bạn đọc bốn phương, trước tiên qua quyển sách quý báu này, khả dĩ giúp ích cho nhà khảo cứu và lưu lại cho thế hệ mai sau.
Ông Huỳnh Minh, trong bao nhiêu năm, đã gom góp nhiều hình ảnh có giá trị, bài vở phong phú, trình bày khéo léo, chương mục liên kết có hệ thống.
Nói chung cho toàn dân Việt, nói riêng cho đồng bào xứ Dừa tỉnh Kiến Hoà (Bến Tre) ngày nay — những ai có tinh thần tôn cổ, hoài bão quê hương, yêu chuộng nghệ thuật văn chương — hẳn lấy làm vui mừng khi thấy quyển “Địa Linh Nhơn Kiệt tỉnh Kiến Hoà” ra đời, nhắc nhở lại những chuyện xưa tích lạ, cũng như chùa chiền, đạo giáo, danh nhân của tỉnh nhà.
Dẫu sao đi nữa, tác giả cũng không tránh khỏi những khiếm khuyết trong việc tra cứu ở buổi đầu, vì mỗi thời đại đều thay đổi; người chép sử ghi nhận khía cạnh này, thiếu khía cạnh khác, chưa có sách nào nói giống nhau trong một cốt truyện.
Nhưng tin rằng, những điểm thiếu sót ấy khi tái bản sẽ được bổ túc thêm.
Nhận thấy lòng nhiệt thành của ông Huỳnh Minh, không vì tư lợi cá nhân, mà cốt để phổ biến tác phẩm này trong đại chúng — giúp mọi người hiểu thêm về các tỉnh Nam phần Việt Nam — tôi tin chắc rằng, về mặt tinh thần, đây sẽ là phần thưởng xứng đáng dành cho một nhà văn nặng lòng với non nước.
PHIÊN ÂM
Nhâm Thìn đồng thời, Dư ngoạ trữ bệnh,
Gia thành; thích Huỳnh quân đãi lai nhất sách.
Cầu hưu thơ ký tự vi vị kỷ niệm,
Ngã trùng vi kỷ ý, liên thơ chi tác trách.
Hàn thụy. Việt hoàng: THÀNH THÁI
Ứ niên thất thập thập tứ tuế.
CẢM TƯỞNG CỦA TÁC GIẢ
(Đối với bài Ngự văn của Đức Cựu Hoàng THÀNH THÁI, đề lặng ngày 19-11-1932 – Nhâm Thìn)
Trước hết, tôi xin nói tường về chữ nghĩa của một bậc vị nhân tượng trưng, đầy nhiệt huyết, lòng cang trực và chí cả hiên ngang.
Tuổi đã già, nhưng nét bút lúc nào cũng đượm vẻ tinh thần hùng dũng…
Lao lao mấy hàng tươi nét bút,
Rào rào một mạch thoát nguồn văn.
Lời giản dị gấm thêu tranh vẽ,
Ý sâu xa một thép gan vàng.
Tình hoa hoạt sắc,
Bút tượng siêu phàm.
Hai chữ kính luân đồng nhật nguyệt,
Nửa pho thao lược quản quần nhân.
Tài tình lỗi lạc,
Khí phách hiên ngang.
Năm gai nếm mật,
Bền chí kiên gan.
Sanh bất phùng thời – gấm kỹ cơ Trời sắp đặt,
Tài nhi bất hạnh – mắc cho con tạo xoay vần.
Gian lao biết mấy phong trần,
Tiết tháo chứa vơi bầu nhiệt huyết.
Dầu bên bao phen biến đổi,
Phượng danh còn mãi với giang san.
LỜI NÓI ĐẦU
“Chốn quê hương đẹp hơn cả!”
Đó là câu mà chúng ta đã học nằm lòng khi còn thơ ấu ở trường làng.
Mới nghe qua, nhiều người cho rằng câu ấy có vẻ chủ quan, nhưng khi lớn lên, sau một thời gian mệt mỏi vì sanh kế, ai lại không bâng khuâng hồi tưởng đến quê nhà – nơi chôn nhau cắt rốn?
Nếu có ai thuật chuyện quê nhà, nếu gặp người đồng hương, chúng ta bỗng vui sướng như người khát nước được uống dòng nước suối trong veo, tinh khiết.
Ta về ta tắm ao ta,
Dù trong dù đục, ao nhà vẫn hơn.
Câu ca ấy khuyên nhủ, an ủi những người không may sống ở vùng đất nghèo nàn, thiếu thắng cảnh.
Riêng về chúng tôi – người sinh trưởng ở Bến Tre, – chúng tôi cảm thấy phấn khởi và nhiều khi tự hỏi một cách chân thành:
“Bến Tre thời xưa – tức là Kiến Hoà thời nay – là tỉnh giàu có, trù phú, giữ vị trí quan trọng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, về kinh tế, văn hóa, nhân vật…
Tại sao không viết một quyển sách về tỉnh Bến Tre để nhắc nhở tình yêu quê hương cho người địa phương?
Tại sao không giới thiệu tỉnh nhà với người ở nơi khác?”
Để người đọc biết qua về địa lý, lịch sử, thắng cảnh, các bậc danh tài như cụ Trương Tấn Bửu, Phan Thanh Giản, Đỗ Chiếu, Trương Vĩnh Ký, Lãnh Binh Thăng, cùng những chiến sĩ vô danh kháng chiến đến giọt máu cuối cùng – khiến cả kẻ chiến thắng cũng phải thành kính nghiêng mình trước anh linh người chiến bại.
Hôm nay, với tấm lòng hương tưởng, chúng tôi viết lại những trang sử oai hùng của dân tộc, để nêu cao tấm gương ái quốc cho đồng bào Nam, Trung, Bắc soi chung.
Những nhân vật, sĩ phu ở Kiến Hoà xưa nay quả thật xứng đáng với câu “Địa linh trổ sanh nhân kiệt.”
Coi đó là một phận sự nhỏ bé góp phần phụng sự quê hương, chúng tôi bắt tay vào việc – tuy phương tiện thiếu thốn – nhưng lòng nhiệt thành dồi dào.
Rất mong quý độc giả giúp đỡ, chỉ giáo thêm để lần tái bản được hoàn hảo hơn.
I. KIẾN HOÀ DƯỚI TRIỀU NGUYỄN VÀ LÚC GIAO THỜI
Kiến Hoà ngày nay đã trở thành một tỉnh, lấy chợ Trúc Giang làm tỉnh lỵ.
Gần 300 năm trước, Kiến Hoà vốn là một địa phận quan trọng của tỉnh Định Tường.
Do đó, muốn hiểu sự trưởng thành của tỉnh Kiến Hoà thời nay, ta cần truy nguyên nguồn gốc, căn cứ vào những sử liệu đáng tin cậy nhất do triều đình Huế biên soạn.
Tài liệu căn bản vẫn là “Đại Nam Nhất Thống Chí.”
Trước năm 1679, chẳng riêng gì Kiến Hoà, mà cả vùng đồng bằng sông Cửu Long đều chưa có dấu vết của chính quyền chúa Nguyễn.
May thay, khi nhà Mãn Thanh chiếm trọn miền Nam Trung Hoa, một số binh sĩ nhà Minh không chịu khuất phục, bèn di cư sang Việt Nam xin dung thân với chúa Nguyễn.
Bấy giờ, Hiền Vương ở Huế cho phép họ vào vùng Thuỷ Chân Lạp khai hoang lập ấp.
Cánh quân của tướng Dương Ngạn Địch đến vùng sông Tiền Giang, theo cửa biển mà lần mò vào đất liền, tìm nơi màu mỡ nhất.
Họ tập trung tại Chợ Cũ Mỹ Tho, rồi khai khẩn dần qua phía Bến Tre.
Số binh sĩ này làm ăn siêng năng, mến cảnh mến người, lại thêm nhiều cư dân từ Quảng Nam, Bình Định đi ghe bầu vào Nam…