Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
TỰA
Môi trường đời sống luôn luôn thay đổi, nền văn hóa dân tộc cũng thay đổi. Tìm hiểu sự liên hệ giữa môi trường sinh sống và nền văn hóa của tổ tiên ta trong quá khứ là một việc làm thật cần thiết.
Cuốn sách này trình bày các đặc tính của dân ta qua khía cạnh sinh hoạt trong môi trường nước. Việc nghiên cứu cho thấy rằng dân tộc Việt là giống dân tiên phong của nhân loại trong các sinh hoạt hàng hải.
Câu phát biểu này có vẻ như chủ quan hay giả tưởng?
Khi cuốn sách này sắp hoàn thành, có người hỏi chúng tôi ý tưởng như vậy có quá lớn lối không. Thú thực, chính chúng tôi đã từng tự hỏi mình như vậy. Cách đây năm thập niên, khi khởi đầu việc nghiên cứu đề tài này, các tài liệu liên hệ đến cổ hàng hải trong thư viện Việt Nam còn quá ít ỏi. Theo cách quản lý sách vở thời đó, các tài liệu loại này thường để riêng lẻ nên dữ liệu xem ra không mấy giá trị. Một số kiến thức thu thập được mới chỉ là những giả thuyết, đang cần được kiểm chứng.
Tuy vậy, dần dần theo thời gian, trong những dịp di chuyển đó đây, chúng tôi góp nhặt thêm nhiều tài liệu mới và chứng cứ về cổ hàng hải Việt Nam cứ tăng dần. Tổng hợp lại, chúng tôi nhận thấy rằng thành quả về hàng hải của tiền nhân chúng ta thật vĩ đại. Dân ta đáng được kể là đi đầu trong mọi phát minh về vận chuyển đường thủy thời cổ. Cuốn sách này ra đời nhằm trình bày những kết quả nghiên cứu đó.
Sinh sống tại một ngã tư quốc tế, dân tộc Việt có nhiều sinh hoạt văn hóa thật độc đáo. Trong buổi bình minh của nhân loại, người dân Đông Nam Á – mà trong đó đáng kể nhất là người Việt Nam – đã đi đầu trong các sinh hoạt hàng hải. Nhiều phát minh thời cổ về hàng hải được tìm thấy hồi gần đây đã được xác nhận là của các dân cư sinh sống trong vùng Biển Đông.
Một số nhà khoa học cho rằng những công trình ấy thật vĩ đại, những thành tựu về vận chuyển đường thủy đã thực sự đóng góp rất nhiều cho văn minh của nhân loại.
Việt Nam trong dòng chảy văn minh “Nước”
Nhiều người trên thế giới nghĩ rằng Việt Nam nói riêng, hay Đông Dương nói chung, là sản phẩm của sự giao tiếp giữa hai nền văn hóa lớn: Trung Hoa và Ấn Độ. Tuy vậy, hai nền văn hóa này chỉ mới xâm nhập nước ta chừng hơn 2.000 năm trở lại đây.
Nếu đem so sánh với số tuổi của các nền văn minh “Nước” Hòa Bình – Đông Sơn khởi sự từ mười mấy ngàn năm về trước, thì văn minh của cả hai nơi Trung Hoa và Ấn Độ đều muộn hơn rất nhiều.
Với sự tiến bộ của khoa học ngày nay, người ta biết hơn rất nhiều về quá trình sinh hoạt của những người Đông Nam Á (trong đó có người Việt Nam chúng ta) liên tục sinh sống cạnh Biển Đông kể từ 70.000 năm trước.
Bản sắc của người Việt và “Văn hóa Nước”
Du khách đến Việt Nam để biết gì?
Hiển nhiên, cả hai nền văn minh Trung Hoa và Ấn Độ đã không bao giờ tiến triển được đến cực điểm tại nước ta.
Nếu du khách muốn xem sự tiến bộ của văn hóa Trung Nguyên và Khổng giáo – họ sang Trung Hoa.
Nếu du khách muốn xem sự huy hoàng của văn hóa Ấn giáo và Phật giáo – họ sang Ấn Độ.
Nhưng nếu du khách muốn tìm hiểu một nền văn hóa trọng nhân bản, giàu tính tự nhiên và tinh thần, thì Việt Nam chính là nơi ấy. Người Việt Nam vốn ảnh hưởng nền “văn minh Nước” – trọng nhân bản, không bao giờ phí sức cho công trình xây cất quá tốn kém tài nguyên và sinh mạng con người.
Những điều đáng kể ở Việt Nam là những sinh hoạt đặc thù của người Việt. Những nét văn hóa này ra đời trước khi có Khổng, có Phật; chúng đẹp đẽ vô cùng và đi trước cả hai nền văn hóa Trung Hoa và Ấn Độ.
Một trong những nét đặc thù đó là hàng hải và văn hóa liên quan đến nước. Các sinh hoạt của dân ta ngày xưa – ở ngoài biển, trong sông, trên mặt nước, dưới lòng nước, cạnh bờ nước – đã tạo thành một thứ văn hóa mà chúng ta có thể gọi là “Văn hóa Nước.”
Tinh thần và triết lý “Nước”
Trong đời sống Việt Nam thời cổ, Văn hóa Nước bao la như Biển Đông, bát ngát trải dài vượt cả ra ngoài chân trời và tầm hiểu biết của con người. Theo Bernard Philippe Groslier, biển cả đã gợi ra trong trí óc người dân Đông Dương ấn tượng về nguồn gốc của muôn loài – nơi khởi thủy của thế giới trước khi khai thiên lập địa, và cũng là nơi linh hồn người chết (tức tổ tiên) trở về.
Trên địa bàn “Nước” ấy, tiền nhân chúng ta đã có những phát minh đầu tiên về ghe thuyền. Bè, thuyền độc mộc, mái chèo, cánh buồm, bánh lái, cây xiếm… là những công trình sáng tạo làm tăng tiến sự tiến hóa của nhân loại. Tuy mới nghe qua, có thể nghi ngờ, nhưng thật sự không phải vô lý, vì đã có những dẫn chứng đáng tin cậy.
Bên cạnh các phát minh đó, còn có những giá trị tinh thần rực rỡ của dân tộc Việt:
Thờ kính tổ tiên, nam nữ bình đẳng, kính người già, giúp đỡ người yếu, trọng nghĩa khinh tài, yêu thiên nhiên, hiền hòa mà can đảm, kỷ luật mà hiên ngang như người thủy thủ trước phong ba.
Những nét đẹp ấy không thể hiện qua vật chất – tất cả đều nặng về tinh thần. Nhờ đó, quốc gia ta mới tồn tại đến ngày nay.
Gìn giữ và khơi lại nguồn cội
Người Việt Nam không thể mãi vô tình quên lãng công trình vĩ đại của tổ tiên trên lãnh vực hàng hải. Thế hệ sau cần bảo tồn, phát huy, hoặc ít nhất là lưu giữ và tiếp nối truyền thống cao quý ấy.
Ngành giáo dục Việt Nam nên thêm phần giảng dạy về Văn hóa Nước.
Các bảo tàng cần có đồ án về khảo cổ, lịch sử và triết lý hàng hải.
Sách giáo khoa sử, địa, văn hóa Việt Nam sẽ không thể đầy đủ nếu thiếu phần nói về sinh hoạt sông nước và hàng hải.
Một mảnh lớn hồn nước – hồn quê hương Việt Nam nằm trong đó. Yêu Văn hóa Nước cũng là yêu nước, yêu đồng bào, yêu tổ quốc.
Lời kết
Qua những chứng tích lịch sử hàng hải, chúng tôi tìm ra những niềm tự hào dân tộc. Trong lãnh vực này, người Việt Nam xứng đáng là bậc đàn anh của Trung Hoa. Không những chúng ta đi trước, mà có thể đã vượt xa nhiều dân tộc khác về tiến bộ khi sinh hoạt trên biển.
Sách này viết về một đề tài gần như chưa ai khai phá. Chúng tôi không phải là nhà văn chuyên nghiệp, cũng không là học giả toàn thời, nên khó tránh khỏi sai sót. Kính mong độc giả lượng thứ cho.