Tải FREE sách Sa Đọa – Albert Camus PDF có tiếng Việt

CHƯƠNG I

Kính thưa ngài, cho tôi được hân hạnh hầu việc ngài, chẳng hay có phiền đến ngài không?
Chỉ e rằng ngài khó lòng tỏ cho tên người ngợm khả kính — kẻ đang làm chủ tế vận mạng tửu điếm này — hiểu được ý mình. Bởi chưng, y chỉ thông độc có tiếng Hòa Lan mà thôi.

Trừ phi tôi được phép biện hộ hầu ngài, y không tài nào đoán ra ngài muốn gọi rượu đỗ tùng.[1]
Nhưng kìa, dám mong y cũng đã gạn hiểu; y gật đầu, chứng tỏ rằng y đã chiều nể lòng tôi.
Y đi lấy rượu kia rồi, vâng, ngài cứ trông mà xem — y vội vã, trong một dáng điệu thung dung điều độ.

Ngài quả có diễm phước, không bị y gầm gừ trong họng.
Không ưng hầu rượu ai, chỉ mỗi một tiếng gầm gừ trong họng y là đủ: chẳng mạng nào còn dám hó hé.
Được làm vương, làm tướng khí sắc của mình — quả là đặc thù của loài vật hùng mạnh.

Nhưng, dám xin ngài cho tôi được cáo từ, rất mực hân hạnh được hầu giúp ngài.
Muôn vàn đội ơn ngài! Thật tình, giá dụ cầm bằng không phiền rộn ngài thì hẳn là tôi xin nhận.
Ngài tốt bụng quá. Vậy xin ngài cho phép tôi được đặt ly rượu này cạnh sát ly ngài.

Ngài nói chí lý, cái lối lặng thinh im ỉm của y quả là inh ỏi chối tai — chẳng khác nào bầu khí im lìm trong những khu rừng nguyên thủy, ứ đầy âm thanh cho tới độ tràn bờ.
Tôi nhiều khi cũng lấy làm ngạc nhiên khi nhận thấy ông bạn tầm ngầm của chúng ta kia cứ một mực không chịu làm thân với các thứ ngôn ngữ văn minh.

Dẫu sao, cái nghề của y cũng bắt buộc phải chiêu đãi dân thủy thủ đủ mọi quốc tịch trong tửu điếm ở Amsterdam này[2]; mà chẳng hiểu tại sao y lại gọi nó là Mexico-City[3].
Với công việc như vậy, e rằng dốt ngoại ngữ như y, ngài không nghĩ là cũng khí bất tiện sao?

Ngài cứ thử mường tượng tình cảnh của một người Cro-Magnon[4] trú ngụ ở tháp Babel[5] mà xem!
Ít nữa thì y cũng phải lạ nước lạ người mà lòng dạ không yên.

Nhưng không, tên này chẳng hề cảm thấy lẻ loi cô lập, vẫn cứ phớt tỉnh như không, và bản sắc chẳng bị lung lay chút nào.
Trong số câu rất hiếm hoi nghe được từ cửa miệng y thốt ra, có một câu dõng dạc:

“Lấy, hay không lấy thì thôi.”

Nhưng lấy hay không lấy vật gì kia chớ?
Ắt hẳn là chính ông bạn của chúng ta!
Tôi phải thú nhận cùng ngài rằng tôi vốn dễ bị mê hoặc bởi loại người lòng dạ thẳng tuột như vậy.

Khi đã có suy luận ít nhiều về con người — vì nghề nghiệp hay chí hướng — có lúc người ta bỗng nhớ đến loài linh trưởng[6].
Loài này, riêng nó, không hề có thâm ý sau lưng.

Nói cho ngay, thì chủ nhân tửu điếm này cũng có một vài thâm ý, tuy rằng y nuôi dưỡng chúng một cách mơ hồ.
Cứ mãi không hiểu người ta bàn tán việc gì trước mặt mình, y hóa ra nghi kỵ tất cả.
Nên mới lộ hiện cái bộ dáng chầm bầm nghiêm trọng nọ, tựa hồ như y ngờ ngợ đoán chừng có sự gì bất hòa giữa đám khách hàng.

Cái khí sắc đó khiến cho bất luận cuộc mạn đàm nào không dính líu tới nghề nghiệp của y hóa ra không mấy dễ dàng.
Chẳng hạn, ngài hãy nhìn đằng kia, tót đầu y, trên mặt tường cuối gian, ắt trông thấy khoang trống hình chữ nhật ghi dấu chỗ treo một bức tranh đã gỡ đi.

Thật vậy, ở chỗ đó trước kia có treo một bức tranh — hơn nữa lại thuộc loại kiệt tác.
Chính tôi có mặt ở đây vào lúc chủ nhân quán rượu này tiếp nhận nó, cũng như vào lúc y tống khứ nó.
Trong cả hai trường hợp, đều cùng một thái độ dè dặt, sau bao nhiêu tuần ròng rã suy đi tính lại.
Về điểm này, chúng ta buộc phải nhìn nhận rằng xã hội cũng có dự phần làm hư hỏng cái bản chất giản dị chất phác của y.

Xin ngài lưu ý, tôi không lên giọng xét xử.
Tôi hằng nghĩ rằng thái độ dè dặt của y có căn cứ hẳn hoi, và sẵn sàng chia sẻ thái độ đó — giá như bản tánh dễ thổ lộ tâm tình, ngài nhận thấy rõ đó, không giang tay ngăn cản.

Tiếc rằng tôi bẩm sinh rất ham trò chuyện và dễ dàng tâm giao.
Tuy biết giữ gìn ý tứ phải lúc, tôi cũng không vì vậy mà bỏ qua dịp tốt nào.
Thời gian còn sống ở Pháp trước kia, gặp một người có tánh khí sắc bén, tôi chẳng tài nào mà không tìm cách giao hảo với y ngay.

Vâng, vâng, ngài chau mày khi nghe tôi dùng thì quá khứ theo thể subjonctif[7].
Tôi thú nhận rằng mình thích cái thể đó, và nói chung, chuộng loại ngôn ngữ trau chuốt điêu luyện.
Nhược điểm này, thật vậy, ngài ạ, chẳng phải là tôi không thầm trách mình.

Tôi vẫn hiểu rõ rằng: thích ăn mặc lụa là mịn nhuyễn không nhất thiết giả định rằng tay chân lấm lem dơ bẩn.
Sự thật là vậy. Song le, bút pháp điêu luyện, cũng như lụa là gấm vóc, thường hay che giấu mớ phong ngứa bên trong.
Tôi tự an ủi bằng cách bảo thầm rằng: ngẫm cho kỹ, những kẻ ăn nói lắp bắp hồ đồ cũng chẳng trong trắng gì hơn.

Vâng, vâng, chúng ta cứ hãy gọi thêm nữa.

---

Chẳng hay ngài định tá túc ở Amsterdam có lâu không?
Thành phố đẹp đó chớ? Huyễn hoặc đó chớ?
À, một tĩnh từ lâu nay tôi không nghe thấy.

Kể từ ngày rời bỏ Paris, vâng, bao nhiêu năm qua rồi.
Nhưng tâm khảm còn vấn vương ký ức, và tôi tuyệt nhiên không quên một cảnh nào ở thủ đô đẹp đẽ của chúng ta — cả hai bờ sông cũng vậy.

Paris quả là một ảo cảnh, một cảnh trí nguy nga cư ngụ bởi bốn triệu bóng người.
Ngài bảo gần năm triệu kia lận ư, theo thống kê vừa rồi?
Ờ, thì họ sanh con đẻ cái mau mắn lắm mà.

Tôi chẳng lấy thế làm lạ.
Tôi thuở nay hằng nghĩ rằng người đồng hương chúng ta thích ý nhất hai điều này: tư tưởng và gian dâm.
Một cách loạn xạ, để nói cho đúng.

Nhưng chúng ta cũng chớ nên buộc tội họ; đâu phải chỉ có mình họ thôi — trọn hết châu Âu này thảy đều như vậy.
Tôi nhiều khi mơ tưởng tới những điều các nhà sử học mai hậu sẽ nói về chúng ta.
Họ chỉ cần tới mỗi câu này để miêu tả con người tân tiến hiện đại:

“Y hay gian dâm và hay xem báo!”

Sau câu định nghĩa cô đọng chắc mẩm như vậy, họ đà cạn hết đề rồi.

---

Còn người Hòa Lan thì không — họ ít tân tiến hơn nhiều!
Ngài cứ nhìn họ đằng kia: họ đủ thời giờ.
Họ làm gì đó ư?
Ngài xem kìa, các ông này thì sống nhờ cơm ăn việc làm của các bà kia.

Vả chăng, họ — cả đực lẫn cái — thảy đều thuộc loại rất mực trưởng giả.
Họ tụ tập đến đây như lệ thường, vì quen thói ngồi lê đôi mách hay vì đú đẫn tinh thần; nghĩa là vì trước họ quá nhiều hay thiếu thốn tưởng tượng.

Thỉnh thoảng thì mấy ông đó cũng có chơi dao giỡn súng với nhau vài chuyến, nhưng ngài chớ nên tin rằng họ thích như vậy đâu.
Vai trò của họ buộc phải thế, chớ thật tình là họ run sợ đến chết lúc phải buông tràng đạn cuối cùng.

Tuy vậy, tôi cũng xét thấy họ còn đạo đức hơn một số người khác — những kẻ giết nhau trong gia đình thân quyến, giết dần giết mòn.
Ngài không nhận thấy xã hội chúng ta hiện nay được tổ chức nhằm theo lối thanh toán kiểu này ư?

Ngài chắc có nghe nói tới loại cá tí teo nọ ở miệt sông ngòi Ba Tây — từng đàn, từng lũ, trùng trùng điệp điệp, công hãm kẻ bơi lội nào vô ý, rúc rỉa y sạch hết da thịt trong vài giây đồng hồ bằng nhiều đớp nhỏ lia lịa, chỉ còn chừa lại mỗi bộ xương trinh trắng[8]?

Tổ chức của họ hệt như vậy đó, thưa ngài.
“Ngài muốn sống một cuộc đời trong sạch, như hết thảy mọi người?”
Cố nhiên là ngài đáp: “Vâng.”
Làm sao đáp “Không” được?

“Tốt lắm. Chúng tôi xin lau sạch ngài. Nghề đây, gia đình đây, giải trí đây — dành cho ngài đó.”

Thế rồi bao nhiêu hàm răng nhỏ bén xoáy rỉa vào da thịt, cho thấu tận xương cốt.
Nhưng nghĩ tôi cũng bất công. Không thể bảo là tổ chức của họ.
Ngẫm cho kỹ, thì nó là của chúng ta: kẻ nào lau sạch kẻ khác trước thì thắng cuộc.