Mục lục
ToggleBên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!



LỜI TỰA CHO ẤN BẢN 1949
“Suy cho cùng thì những chân lý chứa đựng trong các giáo thuyết tôn giáo được bóp méo và nguỵ trang một cách có hệ thống,”
— Sigmund Freud viết,
đến mức đám đông nhân loại không nhận ra đó là chân lý. Trường hợp này tương tự khi ta nói với trẻ con rằng răng sữa rơi sinh là do cô tha đến. Ở đây chúng ta cũng đang nói sự thật trong lớp áo biểu tượng, vì chúng ta biết con cô đó biểu thị cái gì. Nhưng đứa trẻ lại không biết. Nó chỉ nghe được phần bóp méo trong cái ta nói, rồi cảm thấy mình bị gạt; chúng ta cũng biết việc trẻ thiếu tin tưởng người lớn và tính ương ngạnh của nó thật ra thường bắt nguồn từ ẩn tượng này. Ta đã đến chỗ ràng rốt cho tầm cỡ của lời ngụy trang sự thật bằng biểu tượng như vậy trong những gì ta nói với con cái và không giả vờ hiểu biết về thực trạng của những vấn đề vừa tầm tri tuệ của nó.
Cuốn sách này cố ý dò khám phá một số sự thật được ngụy trang với chúng ta trong những hình tượng tôn giáo và thần thoại, bằng cách tập hợp lại vô vàn ví dụ không khó hiểu lắm, rồi để cho ý nghĩa từ ngàn xưa dòng từ hiển lộ. Những vị thầy đời xưa biết minh mẫn ngộ rồi thi đã học cách cho lại người biểu tượng của họ rồi, chỉ cần một người soạn hợp tuyến là đủ giúp cho giáo huấn của họ được ta nghe thấy. Nhưng trước tiên ta phải học ngôn ngữ pháp của biểu tượng đã, và chia khóa để mở bí ẩn này chỉ tồn tại khi một nền ngôn đi nảy hoa hơn phần tâm lý học. Xem như phần tâm học là lời chung cuộc về chủ đề này, ta vẫn có thể cho phép nó làm một phương pháp tiếp cận. Bây giờ bước thứ hai sẽ là hợp xướng và thần thoại và truyền dẫn giản tịu mọi hình thể, rồi để biểu tượng tự lên tiếng. Những vẻ ló sáng sơ khởi sẽ khiến thấy rõ ràng: rồi chúng sẽ khai triển một phát biểu lớn lao và bất biến lạ lùng về các chân lý cơ bản mà loài người đã sống theo suốt bao thiên niên kỷ ngự cư trên hành tinh này.
Có lẽ sẽ có người phàn bác là khi làm nổi bật những nét tương đồng tôi đã bỏ qua các khác biệt giữa nhiều truyền thống khác nhau thuộc Đông phương và Tây phương, hiện đại, cổ đại và nguyên thủy. Thế nhưng, cũng có thể phàn bác như vậy về bất kỳ sách giáo khoa hay sơ đồ giải phẫu học nào, chúng đều nêu tên các biểu sinh lý về cùng cơ chế mà chư trong nhiều hơn vào việc đưa lại một hiểu biết khái quát cơ bản về cơ thể người. Lẽ tất nhiên có những khác biệt giữa vô số thần thoại và tôn giáo của nhân loại, nhưng cuốn sách này nhắm vào những điểm tương đồng; và một khi đã hiểu những điểm tương đồng này rồi thì ta sẽ thấy các khác biệt không lớn đến mức như tưởng tượng của dã chúng (và những tưởng tượng chính trị). Tôi mong rằng một sự giải thích bằng phép so sánh sẽ góp phần vào sự nghiệp cổ là vẫn chưa hết vọng của các lực lượng trên thế giới ngày nay đang góp sức hướng đến sự thống nhất, không phải nhằm đánh mất một để chế tạm lý hay chính trị nào, mà theo nghĩa sự hiểu biết lẫn nhau của con người. Như kinh Veda dạy chúng ta:
“Chân lý chỉ có một, hiền giả gọi nó bằng nhiều tên.”
Tôi muốn được cảm ơn những người đã giúp đỡ trong nhiệm vụ lâu dài là biên tập lại ấn bản thứ hai của sách này: ông Henry Morton Robinson, lời khuyên của ông đã giúp rút ngắn giai đoạn đầu và cuối công trình này; bà Peter Geiger, bà Margaret Wing và bà Helen McMaster, họ đã bảo đảm bao nhiêu lần và cho những lời khuyên vô giá; và vợ tôi, làm việc cùng tôi từ đầu đến cuối, lắng nghe, đọc, và sửa chữa.
1. THẦN THOẠI VÀ GIẤC MƠ
Dù ta nghe một cách thích thú vô can những lời tụng thiên địa hão huyền của một thầy mo mất do nào đó ở Congo, hay đọc với sự say sưa của người hiểu biết những bản dịch mỏng các bài đoạn văn của nhà huyền học Lão Tử; tháng hoặc lý giải được một lập luận hóc búa của thánh Aquinas, hay bật chợt ngộ ra ý nghĩa chói lòa trong một truyện cổ tích quái lạ của người Eskimo: ta vẫn luôn bắt gặp cùng câu chuyện ấy, luôn thấy hình đổi lốt nhưng lại bất biến điều kỳ, cùng một âm chi dai dẳng như thách đố là những gì đó ta nếm trải sẽ vẫn luôn nhiều hơn những gì ta có bao giờ được biết hay nghe kể.
Trên khắp thế giới có người sinh sống, ở mọi thời và trong mọi điều kiện khác nhau, thần thoại của loài người đã rộ nở; chúng là nguồn cảm hứng sống cho bất cứ gì khác có thể từng nảy sinh từ những hoạt động trí tuệ và thể xác con người. Sẽ không thành quá nếu nói rằng truyền thần thoại là ở của bí mật và ngọn nguồn năng lượng không bao giờ cạn của vũ trụ rốt rẻo hóa hiện văn hóa của nhân loại. Tôn giáo, triết học, nghệ thuật, các hình thức xã hội của người nguyên thủy và con người khối cổ sử, các phát kiến sơ khai trong khoa học và công nghệ, và ngay chính những giấc mơ quấy rầy giấc ngủ, đều trào dâng từ chiếc nhân thần cơ bản là thần thoại.
Điều kỳ lạ là cái hiệu lực thâm ám đến và khỏi nguồn năng tượng tâm sáng tạo sâu sắc đặc trưng cho thần thoại ấy cũng nắm trong cả những truyền cổ tích vật vành nhất kể cho trẻ nhỏ cũng như mùi vị đại dương có trong một giọt nước nhỏ hay đồ ăn…
Thị kiến muôn thuở này có bí mật gì vậy? Nó bắt nguồn từ sự uyên thâm nào của đầu óc con người? Vì sao thần thoại ở khắp nơi đều là một, bên dưới thiên hình vạn trạng hoa trang của nó? Và nó dạy bảo ta điều gì?
Ngày nay nhiều nhà khoa học đang góp sức phân tích câu đố này. Các nhà khảo cổ thăm dò những phế tích ở Iraq, Hà Nam, Crete, Yucatán. Các nhà nhân học đang điều tra trong số người Ostiak [nay là Khanty – BT] ở sông Ob, người Boobie [Bubi] đảo Fernando Pô [Bioko]. Một thế hệ các nhà Đông phương học gần đây đã mở cho chúng ta xem những kinh sách phương Đông, và cả các nguồn gốc tiềm Hebrew của chính Kinh Thánh. Trong khi đó thì vô số học giả khác, nhớ thức dậy những nghiên cứu đã bắt đầu từ thế kỷ trước trong lĩnh vực tâm lý học dân gian, vẫn đang tìm cách xác lập các nền tảng tâm lý học trong ngôn ngữ, thần thoại, tôn giáo, phát triển nghệ thuật, chuẩn mực đạo đức.
Tuy vậy, đáng kể hơn hết lại là các phát hiện từ bệnh viện tâm thần. Những trước tác đồ sộ bao, thực sự khai mở ra một kỷ nguyên mới của các nhà phân tâm học là không thể thiếu đối với người nghiên cứu thần thoại; bởi lẽ, dù có nghĩ thế nào về các giả thiết cặn kẽ về đời lúc nữa thảm nhân và những ẩn ức cùng và vấn đề cụ thể, ta cũng không thể bác bỏ những bằng chứng của Freud, Jung và trò trò của họ rằng logic thần thoại của người nguyên thủy và các ký tích trong thần thoại vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Thiếu một thần thoại chung hiệu quả, nhưng mỗi người trong ta vẫn có đến diên đại riêng, sơ khai, không được nhận ra, nhưng vẫn ẩn thầm hiệu lực. Hóa thân mới nhất của Oedipus, chuyến lữ hành mạn tiện kỳ diệu của Người gặp Về Quái vật, chiều nay đang dựng trên góc phố Bốn mươi hai giao với Đại lộ số Nam, chờ đến cho phép qua đường.


