Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
CHƯƠNG 1
1
Đêm mưa. Tiếng mưa bắt đầu khẽ khàng ngoài sông, rồi tràn qua bờ lau sậy cháy khô, dội xuống mái nhà tạm và thấm vào đất. Trong gian chòi nhỏ, gió ướt lùa qua những khe vách rách, lạnh tê cả da thịt.
Tôi khẽ ngồi dậy, đắp lại tấm mền cho thằng Phiên. Cái mền ngắn cũn, kéo lên cho ấm vai thì hở chân, che chân lại lộ vai trần. Tôi quen chạm vào người nó trong đêm – có khi nó cười mơ màng, có khi gạt tay tôi ra, cau có. Nhưng dẫu phản ứng thế nào, chỉ cần nó còn bên cạnh là tôi đã thấy yên lòng.
Khuya nay, khi chạm vào cái mũi lấm tấm mụn và đầu gối xương xẩu của nó, tôi thấy nó xa lắm. Thằng nhỏ đã rời tôi mà đi – đi theo những người đàn ông lạ trên chiếc xáng cơm, rời cồn giữa mùa mưa triền miên.
Chiều qua, con xáng ấy nhổ neo, tưởng đã đi mãi. Nhưng đến tối, trong cơn giông, nó lại quay về, rẽ vào bãi ô rô rách nát. Gã đàn ông nham nhở trên xáng tìm đến, chìa tờ báo cũ đã ố vàng, hỏi tôi có gì để đổi lấy mảnh giấy đó không. Gã cười, biết rằng tôi chẳng có gì ngoài chính bản thân mình.
Tôi im lặng. Không vì tuyệt vọng, mà vì trong tờ báo ấy có hình tôi – cùng ba tôi và Anh, người từng thương tôi. Tấm hình cũ trong hồ sơ xin việc năm nào, tóc tôi vấn gọn, môi cười nhẹ mà mắt thì tối.
Bài báo đăng từ mười ba năm trước – ngày hai mươi ba tháng tám. Có lẽ khi ấy, tôi và Phiên đang trên chuyến xe đò chạy trốn, hoặc lẩn trong toa tàu hôi mùi cứt gà, hay trong phòng trọ mốc meo nào đó. Khi tàu chạy qua cồn Bần, nghe ai đó than “buồn thấy mẹ”, tôi lại xin ghé, bồng Phiên lên bờ, bảo nó: “Về tới nhà rồi, cưng ơi.”
Từ đó, đời nó gắn với sông nước, với cỏ cây, với những nóc nhà lưa thưa của xóm Cồn.
2
Khoảng cách ngàn cây số chẳng ngăn nổi những giấc mơ. Ban ngày tôi vẫn thấy mình nhớ – nhớ cảnh cỏ cây, nhớ người xóm Cồn giúp dựng nhà, nhớ bước chân thằng Phiên lê trên đất ướt. Mọi thứ thân thuộc như được cất trong Viện Di sản thiên nhiên và con người – nơi tôi từng làm việc.
Trong mơ, tôi lại thấy mình đi dọc hành lang cũ kỹ, qua những bậc tam cấp gãy nứt. Trên tường, những tấm pano treo chi chít khẩu hiệu:
“Giữ gìn cái đẹp của nhân loại như giữ nhịp đập trái tim mình.”
“Cần có tâm hồn lớn để cảm thụ cái đẹp của cuộc đời.”
Và một dòng chữ khiến tôi dừng lại: “Không có gì là mãi mãi, hãy cất giữ thế giới này.”
Tôi tò mò, đẩy cửa bước vào. Cánh cửa mở ra chậm rãi, ánh sáng hắt đến chói lòa – như thể tôi từ bóng tối mà tới.
Trong giấc mơ, ký ức cứ hiện về. Có khi là những căn phòng như biển, khiến tôi ngộp thở mà vẫn không muốn rời, vì trong đó có một người đàn ông – người tôi từng gặp, từng thương.
Ngày tôi xin việc ở Viện, người phỏng vấn chính là anh. Gương mặt vẫn phớt đời, ánh mắt vẫn xa vắng. Anh hỏi tôi có kinh nghiệm gì. Tôi có thể kể hàng trăm việc đã làm – rửa chén, phát tờ rơi, trông trẻ – nhưng rồi lại nói: “Tôi biết lắng nghe người ta nói.”
Anh cười, hỏi: “Nghe làm sao?”
Tôi đáp, vẫn giữ giọng nhẹ như không: “Tôi từng làm bồ mướn.”
Tôi kể rằng từng được thuê để lắng nghe một người đàn ông – gọi nhau là Anh và Em, không quá khứ, không tên họ. Chúng tôi đi dạo, nói chuyện, có lần anh khóc trên vai tôi. Tôi chỉ cho anh mượn vai – vai đã được trả tiền.
“Chúng tôi không đi xa,” tôi nói.
Anh hỏi, “Đi xa là sao?”
“Từ eo tôi trở xuống.”
Tôi dừng lại ở đó. Sau lần ấy, người đàn ông kia biến mất như một giấc mơ.
Buổi phỏng vấn kết thúc, anh khép hồ sơ, chìa tay nói: “Từ giờ cô sẽ lắng nghe thiên nhiên nói.”
Cái bắt tay hờ hững, nhưng tôi vui như thể vừa được sống lại.
3
Dân xóm Cồn kháo rằng tôi từng yêu một người bị gia đình cấm cản, trốn đi theo anh, sinh thằng Phiên rồi bị bỏ rơi. Họ tin tôi ở đây để chờ được tha thứ.
Tôi không cải chính, vì ánh mắt, nụ cười, và đứa nhỏ bên cạnh đã nói thay tất cả.
Xóm Cồn là nơi của những kẻ trốn chạy: ông Sáu Câu sau án giết người, chị Thắm lẩn khỏi ghen tuông, chị Thiện bỏ chồng con vì nợ nần. Ai đến đây đều mang một món nợ, nhưng chẳng ai tìm đến đòi.
Cồn nhỏ giữa dòng Mê mênh mông, như một hòn đảo lưu đày. Mặt trời mọc lên từ sông rồi lặn xuống sông. Bờ bắc, bờ nam chỉ toàn bụi rậm và cây cối.
Chiều nào bìm bịp kêu, tôi lại nhìn về phía đó, tự hỏi – còn ai đang tìm tôi không?
Một ông già đi câu ngang qua, dừng lại hỏi: “Nhớ nhà hả cô?”
4
Tôi nhớ những căn phòng trong Viện – kho lưu trữ ngập tràn tủ kệ cao chạm trần, đầy những khay dữ liệu ghi âm thanh và hình ảnh của đời sống.
Lần đầu bước vào, tôi choáng ngợp, nghĩ có lẽ mình sẽ chết ở đây cũng được.
Tôi gắn bó với nơi ấy như gắn bó với mộ mẹ. Giữa những giờ rảnh, tôi lại về, lục lọi từng khay, ngắm từng thước phim lưu giữ mưa nắng, tiếng người, tiếng lá. Tôi biết, có lẽ cả đời này mình cũng không xem hết.
Nhưng vẫn muốn góp thêm chút gì – như góp một hạt bụi nhỏ vào kho lưu giữ của nhân loại.
Tôi từng thu âm giọng nói của người đàn ông ấy. Một lần, mở lại nghe, chỉ là tiếng muỗng chạm ly cà phê và giọng anh hỏi: “Đói bụng không?”
Mỗi lần nghe, tim tôi lại nhói. Tôi từng cúi xuống cột dây giày để giấu nước mắt.
Giờ đây, công việc của tôi ở Viện cũng là lắng nghe – ghi lại âm thanh và hình ảnh giản dị của đời sống, những điều nhỏ bé nhưng đáng được lưu giữ.
Như tiếng mưa trên mái, tiếng gió qua lá, hay tiếng thở dài của con người giữa cuộc đời.
CẢM NHẬN
Chương mở đầu “Khói trời lộng lẫy” là một khúc nhạc buồn, pha lẫn hơi thở của sông nước và ký ức. Nguyễn Ngọc Tư khắc họa tâm hồn người phụ nữ từng trải qua đổ vỡ, nay tìm một góc bình yên để sống cùng đứa con nhỏ.
Qua lời kể trầm tĩnh mà day dứt, ta thấy cuộc đời người đàn bà ấy như dòng sông – chảy qua bao bão tố, lặng lẽ mang theo nỗi nhớ và sự dằn vặt. Hình ảnh xóm Cồn, những giấc mơ, Viện di sản, tất cả hòa quyện thành một thế giới vừa thực vừa mộng.
Nguyễn Ngọc Tư không chỉ kể chuyện, mà còn khơi dậy cảm giác – nỗi cô độc, lòng thương, và khát vọng được giữ lại một phần đẹp đẽ của đời sống.
Chương một mở ra như hơi thở đầu tiên của một bản trường ca: buồn, đẹp, và đầy nhân tình.