Tải FREE sách Cành Hoa E Ấp PDF có tiếng Việt

LỜI TỰA

Nữ sĩ Pearl Buck đứng vào văn đàn các đại văn hào. Cuốn tiểu thuyết đầu của bà Đất lành, xuất bản năm 1931, được dịch ra nhiều thứ tiếng, đưa lên màn ảnh và được cả thế giới hoan nghênh. Nếu quyển sách này đem lại cho tác giả giải Pulitzer, thì cũng vì tác phẩm này, Pearl Buck là nhà văn Mỹ đầu tiên được giải Nobel văn chương năm 1938.

Phần lớn các tiểu thuyết của bà, viết tiếp sau Gió đông Gió tây, Người mẹ, Người yêu nước, Lá thư Bắc Kinh, Cánh hoa e ấp, đều bắt nguồn từ cảm hứng ở kinh nghiệm sâu rộng của bà về Á châu.

Vốn là con gái một vị mục sư Cơ đốc giáo, nữ sĩ Pearl Buck khôn lớn ở Tchen Kiang trên bờ Dương Tử Giang và học tiếng Trung Hoa trước khi biết tiếng Anh. Sau bốn năm học ở Virginia, quê hương của nữ sĩ, bà trở lại Trung Hoa và lấy chồng. Ở đây bà dạy tiếng Anh trong nhiều trường và dạy dỗ các con. Trong cuộc đời đầy biến động của bà, có khi bà là người đàn bà da trắng độc nhất trong những thành phố bị giặc cướp tấn công hoặc tàn phá vì đói kém.

Pearl Buck đi bước sau, lấy nhà xuất bản R. Walsh, người xuất bản những tác phẩm của bà. Bà đã từng sống trong một trang trại ở Pennsylvania, mà bà vẫn tiếp tục viết. Bà có hai con gái và bốn người con nuôi.

Trong những tác phẩm của bà về sau đây phải kể: Nữ hoàng Trung Hoa, Một mối tình bền lâu, Cuộc phiêu lưu vĩ đại, Bạn có phải là chủ nhân của bình minh, Những tiếng nói trong nhà, Người vợ tức giận, Tôi không bao giờ quên, Một ngôi sao nào đó, Đất Cao Ly.

Phê bình của tạp chí Revue Des Deux Mondes về Cành Hoa E Ấp:

“Ai giống nhau thường hợp nhau” – ngạn ngữ Tây phương có nói thế. Nhưng người ta có thể quên được câu này để kết hôn ngoài giới của mình, ngoài xứ sở về nòi giống của mình không? Hoặc không hề đến một mối tình đằm thắm, phải lưu ý đến nói của tri năng? Hoặc cuối cùng, tình yêu có mạnh để vượt tất cả những trở ngại ngăn cách hai người khác nhau?

Đó là đề tài khó khăn và đau thương của cuốn tiểu thuyết này của Pearl Buck. Ở Kyoto, dưới thời bị chiếm đóng, một thiếu nữ Nhật xinh đẹp gặp một sĩ quan Mỹ và nhận lời kết hôn với chàng. Từ đó, hai gia đình ra sức chống lại cuộc hôn nhân này. Tôn giáo, màu da, những truyền thống ngàn xưa và biết bao yếu tố đã xen lẫn trong cuộc tranh luận đau thương này mà tình yêu cố bám víu vào để khỏi bị chìm ngập.

Với sự hiểu biết sâu xa về Đông phương và tâm linh người Nhật, về tâm lý của dân tộc Mỹ và tình cảm đặc biệt của người Mẹ, Pearl Buck đã viết Cánh hoa e ấp, một trong những tác phẩm nổi trội nhất của bà. Giá trị của tác phẩm là trình bày cho độc giả biết một vấn đề điên đảo mà sự tiến triển của thế giới nảy sinh ra hàng ngày.

---

PHẦN MỘT

Khu vườn chìm đắm trong cảnh yên tĩnh và tiếng sóng vỗ đều đều và êm dịu của thác nước dập tắt tiếng vang của những bước đi ở bên ngoài. Mặc dù cảnh có vẻ tự nhiên ở trong những bức tường nhưng tất cả đều có dụng tâm, kể cả sự yên lặng nữa.

Về phía đường phố, những ống ẩn giấu khéo léo trong các tảng đá dẫn nước lên trên cao và nước chảy tựa tiếng thì thầm của dòng suối chảy ở dốc một ngọn đồi xuống. Một mô đất một phần có bao phủ, dựa vào bức tường đá rập theo hình dáng hùng vĩ của sườn một chóp núi ở miền phụ cận thành phố. Nước tuôn xuống như thác trên những tảng đá chồng lên nhau và chảy vào một thủy bàn đáy trong suốt, đặt ở dưới bóng ba cây thông lớn, thân cây xoăn vặn lại vì lâu năm và nhìn từ xa người ta có cảm tưởng đây là một góc rừng nhỏ.

Phía Bắc khu vườn, ngôi nhà rộng kiến trúc theo kiểu đặc biệt Nhật, biến dạng dưới một mái thấp, góc nhà như sa xuống, và được những bụi tre mà cành lá như bức rèm phủ lên những bức tường cỏ ép lưới mắt cáo phủ dày làm dịu bớt đi. Sườn nhà bằng gỗ, còn nguyên vẹn sơn, và lâu ngày biến thành màu xám bạc. Những lùm cây đỗ quyên hoa nở tưng bừng, lóng lánh trên nền xám êm dịu của gỗ.

Lúc này vào buổi trưa, bác sĩ Sotan Sakai ngẩng đầu lên và đắm đuối nhìn thửa vườn mà mùa xuân phô bày cảnh sắc tuyệt đẹp. Ông đặt bút máy xuống và rời chiếc chiếu, kiêu hãnh một chút ở trong thân tâm là cảm thấy chân mình không cứng nhắc tí nào. Khi ở Mỹ về, nơi mà ông đã trải qua tuổi niên thiếu ở đấy, ông phải mất nhiều năm mới thích ứng được với những phong tục của quê hương.

Thoạt đầu ông không thể ngồi viết hàng giờ, chân gấp lại trước một chiếc trường kỷ thấp. Nhưng ông quyết định rời hẳn nước Mỹ. Lòng kiêu hãnh đã buộc ông lựa chọn điều này: bị thúc giục lựa chọn giữa trại tập trung và hồi hương. Ông thích về nước Nhật hơn.

Cũng vì lòng kiêu hãnh, ông cương quyết hướng về những phong tục tập quán của tổ tiên. Ông mua ở cửa thành Kyoto ngôi nhà cũ xưa của gia đình Nam tước Kazuko và ông ở đấy với vợ và cô con gái Josui. Con trai Kensan của ông bà, lớn hơn Josui năm tuổi, không muốn rời bỏ Mỹ; sau khi bị giam nhốt ở trại tập trung, chàng bị giết ở Ý.

Cái chết của con trai càng làm bác sĩ Sakai cương quyết trở về Nhật.

Khi chiến tranh kết thúc, ông vẫn sống cách biệt quân đội chiếm đóng và các sĩ quan của họ. Được tiếng là một bác sĩ trứ danh, do Tây phương đào tạo, nên địa vị của ông được bảo đảm. Những đồng bang của ông không bỏ qua được.

Sau khi đi thăm bệnh nhân hàng ngày trong một bệnh viện lớn, tối tân, ông trở về nhà, thay quần áo và tiếp tục biên soạn cuốn sách của ông về các bệnh thiếu sinh tố mà ông đã sưu tầm được rất nhiều tài liệu từ ngày trở về xứ sở.

Bác sĩ Sakai lau chùi cẩn thận chiếc bút máy, sự nhượng bộ độc nhất mà ông chấp nhận từ nay về sau đối với nền văn minh Mỹ. Và nữa, đó có phải là một sự nhượng bộ không, vì chính những đồng bang của ông cũng đã thay đổi chiếc bút lông cổ truyền để dùng bút máy hay bút chì.

Đứng trên ngưỡng cửa, ông ngắm khu vườn với niềm vui thanh khiết, đúng hơn gần như thanh khiết. Dễ xúc động, ông không thể không tìm những lá khô rơi hôm qua hoặc những tổ kiến đùn lên ban đêm làm mất vẻ đẹp hoàn toàn của khu vườn. Nhắm mắt lại, ông trầm ngâm một chút và lẩm nhẩm đọc những đoạn kinh điển Ấn Độ. Ông mở mắt ra và nhìn khu vườn với vẻ khác lạ, thửa vườn chan hòa ánh sáng – cảnh này ông vẫn ưa thích ngắm.

Suy tưởng đối với ông như là một nghệ thuật khó khăn. Ông lớn lên trong cảnh náo nhiệt của phố phường thành phố Los Angeles, ở đấy ông bán rau và hoa quả của cha mẹ trồng trong một khoảng đất nhỏ ở vùng ngoại ô. Ông kiếm ăn để qua mấy năm ở Đại học và được học bổng liên tiếp, nhờ vậy ông đã học xong Y khoa Đại học đường. Lúc trở về Nhật, ông phải tập suy tưởng như người ta học một môn âm nhạc, chẳng hạn như tập ống tiêu năm lỗ mà ông thường thổi buổi tối.

Chiến tranh kết thúc, ông còn một mối băn khoăn: cô con gái Josui của ông. Lúc ở Mỹ đi, nàng mới là cô gái mười lăm tuổi. Tính vâng lời vốn không phải là bản chất của nàng, chỉ có sự giao động và mối lo sợ buộc nàng phải theo cha mẹ.

Nàng bối rối thấy các bạn gái Mỹ thường ngày khả ái, thân mật, ngày trước ngày sau đã trở thành thù hận. Mối oán hận làm nét mặt của họ xấu xí và biến đổi nụ cười của các bạn nàng ra nét nhăn nhó. Kinh hoàng, nàng than phiền với người bạn thân nhất, Polly Andrews:

— Nhưng Polly, em có thay đổi đâu! Em vẫn như xưa!
— Không – Polly bẻ lại – chị là người Nhật và tôi khinh chị lắm.

Josui không nói gì. Nàng không trở lại trường. Một vài ngày sau, khi cha mẹ nàng xuống tàu, nàng đi theo, lòng chán nản, nàng chưa quen tiếp nhận nước Nhật được. Từ ngày đó, lòng nàng hoài nghi; nàng chỉ cảm thấy an toàn khi sống dưới mái nhà cha mẹ, nhưng tương lai đối với nàng hóa ra mập mờ.

Bác sĩ Sakai đoán ra tâm trạng con gái và cảm thấy băn khoăn nhiều. Ông bà biết định đoạt về nàng ra sao, nay nàng đã hai mươi tuổi. Tất nhiên, hôn lễ không thể để muộn màng hơn nữa, nhất là đối với một người thiếu nữ xinh đẹp như thế. Nhưng hôn lễ nào?

Ông nấn ná ở lại trên ngưỡng cửa, rồi bỏ dép dừa ra để xỏ vào guốc. Ông đi theo con đường nhỏ dẫn đến bể nước và ngắm dòng thác. Không khí chứa chan hương xuân. Mùa xuân năm nay có ảnh hưởng thế nào đối với Josui? Năm trước ông nhận thấy ở con gái mình sự nóng nảy, bồn chồn; ông thấy dễ dàng vì ông đã từng nghiên cứu Tâm lý học. Ông biết chắc qua những cử chỉ dịu dàng, Josui ẩn giấu một tâm tình đam mê; vì vậy bác sĩ Sakai kết luận cần phải sớm gả chồng cho nàng.

Ông nhìn đồng hồ đeo tay giấu dưới cánh tay áo kimono rộng. Josui về chậm. Nàng đi chơi đâu? Ông cau mày. Nếu trong mười lăm phút nữa nàng không về, ông sẽ không đợi nữa; trong bữa ăn, sự hiện diện của Josui đối với ông là cần thiết, không phải ông có ý nuông chiều nàng mà vì ông không tha thứ để người ta xáo trộn thứ tự trong nhà được.

Josui trở về mười phút sau. Bước chân của nàng vang lên trên con đường nhỏ và chị hầu gái cất tiếng chào nàng. Bác sĩ Sakai vẫn chờ đợi, mắt dán vào hồ nước, lưng quay về phía nhà. Bổn phận dạy Josui phải chào cha. Một lúc sau, ông nghe thấy tiếng nói dịu dàng của nàng:

— Thưa cha, con đã về.
Ông quay lại, cố ngăn không mỉm cười:
— Con về chậm thế!
— Không phải lỗi ở con – Josui nói.

Ở trong vườn, có quầng ánh sáng mặt trời bao bọc. Nàng có một vẻ đẹp mê hoặc: nàng đi bộ ở Đại học về khiến cho khách bộ hành nhìn thấy rõ mớ tóc đen bóng loáng, cặp mắt lớn lóng lánh đen, má hồng vì sức nóng, đôi môi đỏ. Về đến nhà, nàng trút bỏ ngay quần áo đi ra ngoài và mặc chiếc kimono màu xanh dịu. Ông không muốn nàng mặc y phục Âu Mỹ.

— Tại sao không phải lỗi ở con? – ông hỏi giọng nghiêm nghị.
— Lính Mỹ đi trong phố – nàng giải thích. Mọi người đều đứng chờ.
— Con chờ ở đâu?
— Dưới cổng bệnh viện.

Ông không căn vặn nữa.

— Thôi, ta đi ăn cơm. Ta chỉ còn ít thời giờ, ta không muốn đến bệnh viện muộn. Đó là làm gương xấu cho những bác sĩ trẻ.
Josui hiểu biết tôn chỉ của cha; nàng vội vàng xin lỗi:
— Thưa cha, con rất tiếc.

Nàng nói tiếng Nhật để ông vui lòng, mặc dầu nàng thích nói tiếng Mỹ hơn.

— Con đã chẳng nói với ta là không phải lỗi của con à?

Ông đi trước, tay chắp ra sau lưng, mắt liếc nhìn hai bên vườn.

— Con đã trông thấy hoa đỗ quyên chưa? Chưa bao giờ đẹp như vậy.
— Những bông hoa thật mê ly – nàng nói.

Ông dò xét giọng nói của nàng. Ông thường xét nét lời nói của nàng để có thể xác định nhiệt độ của lòng nàng. Con gái là một gánh nặng; thật ra cũng quý giá lắm nhưng lại càng nặng nề hơn.

Trong bữa ăn, Josui đoán biết cha mình dò xét mình. Ý thức được mối băn khoăn gây cho cha, nàng cố ý tránh ánh mắt dò xét của ông. Ở trong nhà, nàng sống hai cuộc đời: không phải nàng bất mãn với số phận của mình, nhưng một sinh lực thái quá dày vò nàng. Nàng nghĩ rằng cái sinh lực ấy – nếu nàng có – có lẽ vì nàng đã sinh sống ở California mãi đến tuổi mười lăm, uống sữa bò tươi và ăn hoa quả, rau và thịt. Thân thể nàng chứa đựng sức lực và tình cảm dồi dào. Tinh thần nàng sôi nổi đầy hiếu kỳ về đời sống. Tất cả những điểm này làm nàng khác hẳn những thiếu nữ Nhật khác: xanh xao, yên lặng, vẫn nhìn nàng với vẻ khâm phục lẫn ganh ghét và thường gọi nàng là “cô gái Mỹ”.

Nay nàng không ăn uống như khi ở Mỹ nữa, nhưng tính háu ăn làm nàng ưa thích cả những món ăn cổ truyền của Nhật gồm gạo, cá và rau.

Mẹ nàng bật cười:

— Ai có thể bảo con là con gái một nhà Nho? Con ăn uống như một cô gái quê!

Trước ba chủ nhân quỳ gối xung quanh chiếc bàn thấp, Yumi – người hầu gái – đặt ba chiếc bát con đựng một thứ canh trong có thả những miếng củ cải và vài lá rau diếp, và ba bát canh cá và rau. Trong những chiếc bát sơn vàng và đen khác, cô xới cơm trắng lấy ở một liễn gỗ. Cô khẽ cúi xuống mỗi lần đặt bát xuống trước mặt chủ. Lối xá cúp rạp xuống không còn nữa kể từ ngày Mỹ chiếm đóng và có nền dân chủ. Dù sao, bác sĩ Sakai vẫn buộc phải có chút lễ nghi này và người hầu gái chỉ biết tuân theo. Ít nhất nhà cũng phải có chủ, mặc dù ông đang ăn cơm với vợ và con gái.

Dò xét con gái một cách kín đáo, bác sĩ thấy má con gái mình đánh phấn hồng hơi đậm quá. Thường ngày chỉ hồng thôi thì hôm nay lại đỏ hẳn.

— Con có đứng ở ngoài nắng khi chờ quân Mỹ đi qua không? – ông hỏi.
— Vâng. Sáng nay con để dù ở nhà; con tưởng mặt trời không đến nỗi gay gắt quá.

Bà Sakai nhìn con gái:

— Sau bữa ăn, con phải đánh phấn lại. Má đỏ quá làm cho người con gái có vẻ tầm thường.

— Thật con chẳng muốn là con một chút nào! – Josui kêu lên, phụng phịu nhưng lại mỉm cười. – Cha mẹ chỉ xét nét con thôi.

Ông bà Sakai quay mặt đi.

— Ngày mai phải thay hoa ở góc phòng – bà Sakai nói.

Góc phòng cắm hoa ở trước cửa vườn. Những cánh liễu đang nẩy mầm và những cành mận đang ra hoa bao quanh cái bình hương. Những bông mận rủ xuống một con nhái bằng đồng đen do Josui đặt ở đấy hôm qua. Người ta được để ba thứ đồ vật trong góc cắm hoa; ngoài ra không thể để thêm gì nữa. Bác sĩ Sakai cho con gái theo học nghệ thuật này tại nhà một vị giáo sư danh tiếng.

— Ngày mai, con sẽ cắt những cành đào đang nở hoa – Josui nói.
— Vậy con hãy để cái ly bằng đá thạch anh vào; nó sẽ hòa hợp với hoa đào – ông bác sĩ khuyên.

Không khí căng thẳng lúc nãy trở lại yên tĩnh. Josui ngồi yên lặng, chăm chú đưa các đĩa thức ăn cho bố mẹ, tránh không để sự yên lặng của mình làm phật ý hai người.

Nếu Kensan – anh nàng – còn sống, chắc sẽ giúp đỡ nàng chia sẻ gánh nặng tình thương yêu của bố mẹ. Nếu còn sống, chắc Kensan bây giờ đã lấy vợ. Josui còn nhớ rõ vị hôn thê của anh: nhỏ bé, vui tươi; nàng mặc y phục Mỹ với màu sắc rực rỡ, giày cao gót. Có năm nàng được bầu làm hoa hậu tháng Năm ở Trường Trung học Los Angeles. Bố nàng là một mục sư Cơ đốc giáo.

Gia đình Sakai theo Phật giáo từ nhiều thế hệ; điều đó không khỏi làm băn khoăn gia đình vị hôn thê Kensan – những người theo đạo Phật có phải là những người theo tà giáo không? Nhưng tất cả những điều ấy có ý nghĩa gì bây giờ, vì đến ngày dự định cử hành hôn lễ thì Kensan đã mất rồi, gia đình hôn thê chàng bị giam giữ sau hàng rào đầy kẽm gai ở Arizona, còn gia đình Sakai thì ở Kyoto.

Ngày ảm đạm, không ai muốn nói điều gì ở gia đình Sakai. Tuy vậy, Josui hiểu rằng cha mẹ mình vẫn nhớ. Chính nàng cũng ẩn lánh ở cuối vườn để khóc thương anh.