Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
LỜI NÓI ĐẦU
Nếu như châu Phi là cái nôi của loài người, thì châu Á là quê hương của những nền văn minh sớm nhất của nhân loại như: văn minh Lưỡng Hà, văn minh sông Indus, Bắc Syria, Nam Trung Quốc và Đông Nam Á.
Châu Á là nơi sản sinh các đế quốc lớn như: Babylonia, Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập, Đế quốc Ba Tư, Mông Cổ, Đế quốc Timur và Đế quốc Ottoman…
Châu Á cũng là quê hương của các tôn giáo lớn:
- Phật giáo xuất hiện ở Ấn Độ vào thế kỷ VI trước Công nguyên;
- Thiên Chúa giáo xuất hiện tại Palestine vào thế kỷ I sau Công nguyên;
- Hồi giáo xuất hiện vào thế kỷ VII.
Đầu thế kỷ XIX, thực dân châu Âu bắt đầu xâm lược nhiều vùng ở châu Á.
Đế quốc Nga tiến về Thái Bình Dương và chinh phục các tiểu quốc Hồi giáo ở Trung Á.
Anh chiếm vùng Tiểu lục địa Ấn Độ, Pháp chiếm Đông Dương, Hà Lan chiếm Indonesia, Tây Ban Nha cai trị Philippines, và sau cuộc chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ, vùng này rơi vào tay Mỹ.
Sau thời kỳ thực dân, từ sau Đại chiến Thế giới II, các thuộc địa của thực dân châu Âu tan rã ở châu Á, và Việt Nam là một trong những ngọn cờ đầu của phong trào giải phóng dân tộc.
Châu Á được chia thành các nhóm nước gồm:
- Nhóm chủ nghĩa xã hội và không liên kết,
- Nhóm theo con đường phát triển kiểu phương Tây.
Một số tổ chức khu vực quan trọng ở châu Á gồm: Liên minh các nước Ả Rập, Hiệp hội vùng Vịnh (Ba Tư) và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Nói về lịch sử châu Á đã có rất nhiều sách tìm hiểu khá chi tiết.
Với cuốn sách này, chúng tôi mong muốn đóng góp một phần rất nhỏ, nhằm làm rõ thêm hoặc bổ sung những điều mà độc giả đã biết.
Cuốn sách gồm ba chương:
- Chương thứ nhất: Tổng quan về địa – lịch sử, văn hóa, chính trị của châu Á;
- Chương thứ hai: Khái yếu lịch sử các tiểu vùng châu Á, gồm các vùng Tây Nam Á, Đông Á, Nam Á, Đông Nam Á, Trung Á;
- Chương thứ ba: Lịch sử các quốc gia châu Á.
Trong chương cuối, chúng tôi cũng sử dụng tư liệu của các tác giả Mã Li Quảng, Nguyễn Chu Dương, những người đã cung cấp thông tin cập nhật về nhiều vấn đề, đặc biệt là phần lịch sử Đông Nam Á.
Với bố cục như vậy, chúng tôi mong muốn mang đến những thông tin cơ bản về lịch sử châu Á. Tuy nhiên, do lịch sử châu Á vô cùng phong phú và phức tạp, gồm rất nhiều sự kiện, trong khi công tác tư liệu còn nhiều hạn chế, nên cuốn sách chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót.
Có thể nhiều yếu tố lịch sử chưa được nhắc tới, hoặc chưa được nói kỹ. Vì thế, chúng tôi mong được bạn đọc thông cảm.
Chúng tôi cũng mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của bạn đọc để bổ sung, hoàn thiện trong những lần tái bản sau.
Nhà xuất bản Thế Giới
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐỊA – LỊCH SỬ, VĂN HÓA, CHÍNH TRỊ CỦA CHÂU Á
1. Châu Á trên bản đồ thế giới và vài nét về ba nền văn minh cổ ở châu Á
Trên bản đồ thế giới, châu Á chiếm phần lớn lục địa Á – Âu, mảng lục địa lớn nhất thế giới. Trong đó, châu Âu được coi là một bán đảo, còn châu Á là một đại lục.
Châu Á nằm ở vị trí trung tâm trái đất, với hai châu Mỹ và Phi nằm ở hai bên, và châu Âu nằm chếch về phía Bắc.
Vị trí trung tâm này có ảnh hưởng rất lớn đến lịch sử của châu Á.
Châu Á là châu lục có diện tích lớn nhất trong năm châu: khoảng 43,4 triệu km².
- Phía Tây: giáp châu Âu, với biên giới tự nhiên là dãy Ural ở phía Tây Liên Xô cũ, chạy từ Bắc xuống Nam – từ Bắc Băng Dương đến biển Caspi.
- Phía Tây Nam: giáp châu Phi qua kênh Suez.
- Phía Đông: giáp châu Mỹ qua eo biển Bering.
Ba đại dương bao quanh châu Á là:
Bắc Băng Dương (phía Bắc), Thái Bình Dương (phía Đông) và Ấn Độ Dương (phía Nam).
Các dãy núi lớn nhất thế giới đều nằm ở châu Á như: Hymalaya, Karakorum, Pamir, Thiên Sơn, Côn Luân, Capcadơ, Altai, Sayan…
Châu Á có các cao nguyên vĩ đại như: Iran, Armenia, Tiểu Á, Tây Tạng, Stanovoi, Kopetdag;
Các bình nguyên lớn gồm: Trung Siberia, bán đảo Ả Rập, Deccan;
Các đồng bằng rộng như: Tây Siberia, Trung Quốc, Ấn – Hằng, Lưỡng Hà.
Sông ngòi lớn của châu Á gồm: Ôbi, Irtish, Lena, Amua, Hoàng Hà, Dương Tử, Tây Giang, Mekong, Ấn, Hằng, Brahmaputra, Irrawaddy…
So với châu Âu và châu Phi, địa hình châu Á hiểm trở hơn, nên vừa có những vùng biệt lập (như Tây Tạng, Ấn Độ), vừa có những vùng mở, nơi hội tụ các dân tộc (như Mãn Châu, Lưỡng Hà, Đông Nam Á).
Địa hình phức tạp khiến việc chinh phục thiên nhiên trở nên khó khăn hơn.
Châu Á có dân cư đông nhất thế giới, nhiều đảo và quốc đảo nhất, là điểm trung gian của các tuyến đường biển nối châu Á – châu Mỹ – châu Phi.
Nhờ nhiều con sông lớn, châu Á hình thành nhiều nền văn minh thung lũng sông – những cái nôi của văn minh nhân loại.
Địa lý châu Á, với đặc trưng là văn minh nông nghiệp lúa nước, đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành bản sắc khu vực.
Về địa lý, ranh giới giữa châu Á và các châu khác được phân định khá rõ;
Tuy nhiên, về chủng tộc và dân cư, ranh giới ấy không thật sự rạch ròi, do sự chung sống và giao thoa của nhiều dân tộc ở các vùng giáp ranh.
Có những dân tộc châu Âu có nguồn gốc châu Á, hoặc ngược lại – các dân tộc châu Á di cư sang châu Âu.
Trên thế giới có năm nền văn minh cổ đại lớn: Ai Cập, Hy Lạp – La Mã, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc.
Riêng châu Á đã có ba trong số đó, chứng tỏ đây là lục địa có nền văn minh phát triển sớm.
Ba nền văn minh cổ đại của châu Á là ba đỉnh cao về nhà nước, tôn giáo, văn hóa – và có ảnh hưởng sâu rộng đến các khu vực khác.
Văn minh Lưỡng Hà
Văn minh Lưỡng Hà là nền văn minh hỗn hợp của các bộ tộc trong thời kỳ bình minh của nhân loại, là nơi bắt đầu đời sống tinh thần của loài người.
Nó kết tinh sự phát triển chính trị – văn hóa – xã hội của toàn bộ vùng Trung Đông, bao gồm cả yếu tố của Ai Cập và Trung Á.
Khác với Ai Cập hay Ấn Độ, vốn bị cô lập bởi núi, biển hoặc sa mạc, Lưỡng Hà nằm ở ngã ba của ba châu lục: Á – Âu – Phi, thu hút các bộ tộc di cư và định cư ở đây.
Mỗi dân tộc đến vùng Lưỡng Hà đều đóng góp phần riêng vào văn hóa chung, tạo nên một tổng hòa phong phú giữa văn hóa du mục và nông nghiệp.
Có hơn mười bộ tộc lớn từng tồn tại ở Lưỡng Hà, gồm: Sumer, Assyria, Akkad, Guti, Amori, Elamite, Hitlite, Kasite, Ba Tư…
Mỗi bộ tộc có lối sống, tính cách, tâm lý dân tộc và thủ lĩnh riêng biệt – góp phần tạo nên sắc màu đa dạng của nền văn minh Lưỡng Hà.