Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
LỜI TỰA
Sau khi Sài Gòn – Chuyện đời của phố (phần 1) ra đời, tôi thỉnh thoảng nhận được email hay tin nhắn của độc giả. Có người hỏi về một khu dân cư, một nghệ sĩ, một ngôi chợ, món ăn quen thuộc thuở xưa, hay thậm chí là nơi bán áo thun Montagut – kiểu áo đàn ông Sài Gòn từng rất chuộng mặc.
Vài điều tôi biết và có thể trả lời, nhưng thật ra có quá nhiều điều tôi không biết hết về thành phố này. Không ai thực sự biết tường tận nơi mình sống, dù đã gắn bó cả đời – điều đó cũng dễ hiểu.
Sài Gòn bốn, năm mươi năm trước là một thành phố luôn phập phồng trong không khí chiến tranh. Thế nhưng, người dân vẫn họp chợ mỗi sáng, diện áo dài đi chúc Tết, miệt mài học Anh ngữ mỗi đêm, đến giảng đường nghe giảng bài mỗi ngày. Người Sài Gòn vẫn sống, sáng tác, dạy học, làm báo, làm từ thiện giúp người gặp nạn…
Tôi chợt nhớ đoạn văn của Will & Ariel Durant:
“Lịch sử nhân loại như một dòng sông đôi khi đầy máu và xác người, mà sử gia chỉ chép những điều đó thôi. Nhưng trên bờ, vẫn có những người khác cất nhà, làm vườn, nuôi con, làm thơ.”
Người Sài Gòn cũng vậy — họ đã sống hết mình, trung thực, tận tụy, dạy dỗ con cái, vun đắp tương lai. Chính vì thế, dù đã rời xa, họ vẫn giữ được ký ức êm đềm về một thành phố không mấy yên bình giữa chiến tranh, bắt lính, đạn cay và pháo kích.
Sài Gòn hôm nay thay đổi rất nhanh. Đôi khi phải đánh đổi, mất đi hàng cây cổ thụ hay những công trình xưa để có cuộc sống hiện đại hơn. Không phải ôm mãi quá khứ là tốt, nhưng nếu ta biết trân trọng nó, sự thay đổi ấy sẽ dễ chấp nhận hơn.
Dù sao, chúng ta đang dần đánh mất không chỉ di sản vật chất, mà còn cả những ký ức nhiều tầng lớp thời gian – về những khu chợ, món ăn, hội quán, hay nếp sống của một thời. Những thế hệ sinh sau, nếu không được kể lại, sẽ chẳng còn biết gì về mảnh đất mà cha ông từng sống, từng yêu.
Ký ức đáng quý, vì đó là điều còn lại sau bao đổi thay. Chúng ta cần vội vã ghi lại những điều ấy – dù chỉ là mảnh hồi ức từ người bình thường hay nhân vật lừng danh. Như lời Louisa May Alcott từng viết:
“Hãy giữ gìn ký ức của mình, vì ta sẽ không bao giờ kể lại được điều đã quên.”
Thực hiện cuốn sách này, tôi gặp được nhiều nhân chứng sống của Sài Gòn cũ – những người nay đã ngoài bảy, tám mươi, từng xông xáo trong nhiều lĩnh vực, quen biết rộng, đi nhiều nơi. Tôi trân trọng họ và cầu chúc các cô bác an vui, trường thọ. Không có nhiều ký ức riêng về Sài Gòn xưa, nên tôi muốn góp một phần nhỏ để lưu giữ, chép lại ký ức của các bậc trưởng niên – từ những trang báo cũ, tấm ảnh mờ và câu chuyện đã phủ bụi thời gian.
Đó là điều tôi muốn chia sẻ cùng bạn đọc qua Sài Gòn – Chuyện đời của phố (phần 2).
Phạm Công Luận
Phú Nhuận, 11/2014
LỜI CẢM ƠN
Xin trân trọng cảm ơn:
- Đạo diễn Kha Thùy Châu
- Nhà nhiếp ảnh Đinh Tiến Mậu
- Nhà nghiên cứu Lý Lược Tam
- Họa sĩ Lê Mộng Lâm
- Danh ca Mai Hương
- Ông Nguyễn Đăng Kha
- Linh mục Nguyễn Hữu Triết, Nguyễn Phú Sơn
- Đạo diễn Nguyễn Hồng Dung
- Nhà sưu tầm cổ vật Nguyễn Trọng Cơ
- Bà Tô Ngọc Thúy, Bùi Thị Quy, Nguyễn Thị Nam
- Ông Nguyễn Minh Anh, Đặng Ngọc Lịnh
Đã chia sẻ, cung cấp tư liệu và hình ảnh giúp tôi hoàn thành cuốn sách.
Xin cảm ơn TS. Quách Thu Nguyệt và nhà báo Phúc Tiến đã góp ý quý báu trong quá trình thực hiện.
Cảm ơn Công ty Sách Phương Nam và NXB Văn hóa – Văn nghệ TP.HCM đã hỗ trợ xuất bản.
Đặc biệt, xin cảm ơn vợ tôi – Đông Vy, người đã đồng hành, hiệu đính, biên tập, góp ý và trình bày – một phần quan trọng làm nên thành công (nếu có) của cả hai tập Sài Gòn – Chuyện đời của phố.
Tác giả
BAN TUỔI XANH – KÝ ỨC TRONG VEO
Những điều dễ gợi lại tuổi thơ với tôi là hình ảnh cũ trong album gia đình và những ca khúc thuở nhỏ. Người sinh vào thập niên 1960 ở Sài Gòn được nuôi dưỡng tinh thần trong sáng qua nhiều bài hát thiếu nhi:
“Tết Trung thu rước đèn đi chơi…”,
“Ai bảo chăn trâu là khổ…”,
“Vườn rau, vườn rau xanh ngắt một màu…”
Công lớn ấy thuộc về Ban nhạc Tuổi Xanh của Đài Truyền hình Sài Gòn trước 1975 – một biểu tượng văn nghệ thiếu nhi không thể quên.
Ban này do danh ca Minh Trang sáng lập đầu thập niên 1950 với ba ca sĩ nhỏ: Mai Hương, Bửu Minh, Đào Nguyệt Ánh. Năm 1954, bà Kiều Hạnh – một kịch sĩ nổi tiếng từ miền Bắc – tiếp quản và đổi tên thành Ban Tuổi Xanh.
Ông Phạm Đình Sỹ, chồng bà, là anh của các nghệ sĩ Phạm Đình Viêm (Hoài Trung), Phạm Đình Chương (Hoài Bắc), Thái Hằng (vợ nhạc sĩ Phạm Duy) và danh ca Thái Thanh. Cô Mai Hương – con gái của hai ông bà – là linh hồn của ban.
Ban Tuổi Xanh có thêm nhiều ca sĩ nhi đồng như Bạch Tuyết, Tuấn Ngọc, Bích Chiêu, Quỳnh Giao, Phương Tâm, Quốc Dũng… Không chỉ ca hát, các em còn được học nhạc lý, múa, kịch, ngâm thơ. Pianist Hoàng Linh, 18 tuổi, là nhạc công chính; sau này có thêm Quốc Dũng chơi mandolin – người về sau trở thành nhạc sĩ nổi tiếng.
Trong hơn 20 năm hoạt động, ban Tuổi Xanh là môi trường nghệ thuật mẫu mực, nơi những ca sĩ nhỏ tuổi được dạy tính kỷ luật, sự chuyên cần và cảm xúc âm nhạc.
Cô Mai Hương, sau khi học Trường Quốc gia Âm nhạc, phụ giúp mẹ đào tạo các thế hệ thiếu nhi. Nhà của cô ở 92A Bùi Thị Xuân, Quận 1 – vừa là nơi sinh sống, vừa là trụ sở ban nhạc.
Ca sĩ Phương Mai phụ trách dạy múa và diễn kịch, nổi tiếng với vai Bạch Tuyết trong Bạch Tuyết và bảy chú lùn. Trong khi đó, chú bé Tuấn Ngọc ngày ấy vẫn còn lém lỉnh, chưa vỡ giọng; Quốc Dũng thì nhỏ nhắn, hiền lành, nhanh chóng bộc lộ năng khiếu sáng tác với bài Anh đã thấy mùa xuân chưa? khi mới 17 tuổi.
Một gương mặt được yêu thích khác là Tí Hon – cô bé có giọng ca trong vắt trong bài Cô bé bán sữa của Y Vân. Sau này, Tí Hon chính là ca sĩ Hoàng Lan, người được cho là nguồn cảm hứng để nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết Hoa vàng mấy độ.
Đến năm 1975, ban Tuổi Xanh dừng hoạt động. Dù vậy, thế hệ học trò của ban đã tỏa đi khắp nơi – nhiều người trở thành ca sĩ lớn: Tuấn Ngọc, Hoàng Oanh, Mai Hương, Quỳnh Giao, Bích Chiêu, Quốc Dũng, Phương Hoài Tâm, Phương Mai…
Sau 1975, cô Mai Hương sang nước ngoài, ông bà Kiều Hạnh – Phạm Đình Sỹ ở lại quê nhà. Bà Kiều Hạnh mất năm 1985, ông Phạm Đình Sỹ mất năm 1993. Khi trở lại thắp nhang nơi bàn thờ cha mẹ, cô Mai Hương không khỏi bồi hồi nhớ lại chặng đường nghệ thuật đầy tâm huyết – một thời vàng son mà cha mẹ cô đã dày công xây dựng để gieo vào lòng thế hệ trẻ niềm yêu thương, sự trong sáng và rung cảm trước cái đẹp của lời ca tiếng nhạc.