Tải FREE sách Chia Rẽ – Tại Sao Chúng Ta Đang Sống Trong Thời Đại Của Những Bức Tường PDF

Giới Thiệu

Bức tường và Ý nghĩa

• Hình ảnh mở đầu: Bức tường biên giới giữa Israel và Bờ Tây là nơi hung hãn và thù địch. Nó gây choáng ngợp và áp chế, đại diện cho sự chia rẽ: “Ta” ở một phía, “địch” thì ở phía bên kia.
• Kỷ nguyên sau Chiến tranh Lạnh: Ba mươi năm trước, sự sụp đổ của Bức tường Berlin (1989), sau lời kêu gọi của Tổng thống Ronald Reagan năm 1987, đã mở ra thời đại cởi mở. Tuy nhiên, lịch sử đã không kết thúc.
• Xu hướng hiện tại: Tiếng hô “Hãy kéo sập bức tường” đang thất thế trước “não trạng pháo đài” (fortress mentality). Điều này do:
  • Nhập cư ồ ạt.
  • Phản ứng dữ dội trước toàn cầu hóa.
  • Sự nổi lên trở lại của chủ nghĩa dân tộc.
  • Sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản.
  • Vụ tấn công 11 tháng Chín và những gì diễn ra sau đó.
  • Đây là những lằn ranh đứt gãy sẽ định hình thế giới chúng ta.

Sự Bùng nổ của Các Bức Tường

• Mức độ toàn cầu: Hàng nghìn dặm tường và hàng rào đang mọc lên khắp thế giới trong thế kỷ 21. Ít nhất sáu mươi lăm nước (hơn 1/3 các nhà nước quốc gia trên thế giới) đã xây lên những hàng rào dọc đường biên giới của họ.
• Tốc độ xây dựng: Một nửa số bức tường xuất hiện sau Thế chiến II mới chỉ được xây từ năm 2000 tới giờ.
• Tại Châu Âu:
  • Trong vài năm qua, số lượng tường, hàng rào có thể được dựng lên nhiều hơn so với thời đỉnh điểm chiến tranh lạnh.
  • Các ví dụ: Hy Lạp – Macedonia, Macedonia – Serbia, Serbia – Hungary, Slovenia – Croatia, Áo – Slovenia, Thụy Điển – Đan Mạch, Estonia/Latvia/Lithuania – Nga.
• Tại các khu vực khác:
  • Trung Đông/Vịnh: UAE – Oman, Kuwait – Iraq, Iraq – Iran, Iran – Pakistan.
  • Trung Á: Uzbekistan đóng cửa với 5 nước láng giềng (Afghanistan, Tajikistan, Kazakhstan, Turkmenistan, Kyrgyzstan). Biên giới với Tajikistan bị gài mìn.
  • Châu Á – Thái Bình Dương: Brunei – Malaysia, Malaysia – Thái Lan, Pakistan – Ấn Độ, Ấn Độ – Bangladesh, Trung Quốc – Bắc Triều Tiên, Bắc Triều Tiên – Hàn Quốc.

Ý nghĩa của Sự Chia Rẽ

• Những bức tường này nói lên nhiều điều về nền chính trị quốc tế và sự lo lắng mà chúng đại diện vượt ra khỏi các biên giới nhà nước quốc gia.
• Mục đích và Hậu quả:
  • Châu Âu: Ngăn làn sóng người nhập cư, nhưng cũng nói lên sự chia rẽ và bất ổn sâu xa hơn trong chính cấu trúc của Liên minh châu Âu.
  • Hoa Kỳ-Mexico (đề xuất của Tổng thống Trump): Ngăn cản dòng người nhập cư, nhưng cũng đụng tới nỗi sợ sâu xa hơn về sự thay đổi nhân khẩu học của những người ủng hộ.
• Kết luận: Sự chia rẽ định hình nền chính trị ở mọi cấp độ. Điều tối quan trọng là ý thức được điều gì đã chia rẽ chúng ta, và điều gì tiếp tục chia rẽ chúng ta, để hiểu được thế giới ngày nay.

---

Bình minh của Sự Chia Rẽ

• Mô tả: Đoạn văn trích dẫn cảnh “Bình minh của loài người” trong tác phẩm 2001: A Space Odyssey. Hai bộ lạc người nguyên thủy/người vượn tranh giành một vùng nước. Bộ lạc mới chiếm được vũng nước, buộc kẻ cũ phải rút lui.
• Bản chất con người:“Chúng ta luôn thích không gian của riêng mình.”
  • Việc nhóm lại thành những bộ lạc.
  • Cảm giác bất an trước những kẻ bên ngoài.
  • Phản ứng với những mối đe dọa nhận thức được.
• Sự cố kết xã hội: Con người hình thành những mối quan hệ quan trọng cho sự sinh tồn và cố kết xã hội, phát triển một bản sắc nhóm, và điều này thường dẫn tới xung đột với những nhóm khác (tranh giành nguồn lực và xung đột về bản sắc: “chúng ta và chúng nó”).

Từ Săn Bắt đến Xây Tường

• Thời kỳ săn bắt-hái lượm: Con người chưa định cư, chưa có các nguồn lực cố định lâu dài.
• Thời kỳ Nông nghiệp (Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Đông): Loài người bắt đầu làm nông nghiệp, cày cấy trên những cánh đồng.
• Nhu cầu xây dựng: Ngày càng nhiều người cần xây lên những rào chắn, những bức tường và mái nhà để trú ngụ, những hàng rào để đánh dấu lãnh thổ, những pháo đài để rút lui và những chòi canh để bảo vệ hệ thống mới này.

Pháo đài và Di sản

• Thời đại của những bức tường đã đến: Những pháo đài to lớn đã túm chặt lấy trí tưởng tượng của chúng ta.
• Các bức tường lịch sử: Troy, Jericho, Babylon, Vạn Lý Trường Thành, Đại Zimbabwe, trường thành Hadrian, bức tường Inca ở Peru, Constantinople và nhiều bức tường khác.
• Hiện đại hóa: Ngày nay, các bức tường có thêm lưới điện, đèn pha quét ở trên cao và máy quay an ninh.

Sự Chia Rẽ Trong Tâm Trí

• Những sự chia rẽ vật lý được phản chiếu qua sự chia rẽ trong tâm trí – những ý tưởng lớn đã dẫn dắt nền văn minh của chúng ta:
  • Cuộc đại ly giáo của Kitô giáo.
  • Sự chia tách Islam [Hồi giáo] thành Sunni và Shia.
  • Những trận chiến giữa chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa phát xít và dân chủ.

Toàn cầu hóa và Bộ lạc Mới

• Mặt trái của Toàn cầu hóa: Tựa đề cuốn sách The World is Flat của Thomas Friedman dựa trên niềm tin toàn cầu hóa sẽ đưa chúng ta lại gần nhau hơn, nhưng nó không nhất thiết là sự thống nhất. Nó đã truyền cảm hứng để chúng ta xây lên những rào chắn (nhất là sau khủng hoảng tài chính 2008).
• Phản ứng với mối đe dọa: Khi đối mặt những mối đe dọa tăng thêm (chủ nghĩa khủng bố, xung đột, người tị nạn, nhập cư, khoảng cách giàu nghèo), người ta lại càng bám chặt vào nhóm của mình.
• Thế giới số: Mạng xã hội (Facebook) đã mang chúng ta lại gần nhau hơn nhưng đồng thời trao tiếng nói và khả năng tổ chức cho những bộ lạc mới trên mạng (online tribes), một số gây chia rẽ.
• Câu hỏi hiện đại: Các bộ lạc thời hiện đại có hình dạng thế nào? Liệu chúng ta định nghĩa chính mình theo giai cấp, chủng tộc, tôn giáo, hay quốc tịch chăng? Và liệu những bộ lạc đó có thể cùng tồn tại?
• Căn nguyên của xung đột: Tất cả đều quy về ý niệm “chúng ta và chúng nó” và những bức tường mà chúng ta dựng lên trong tâm trí mình.

Xung đột Bản sắc Tôn giáo (Ví dụ Iran-Iraq)

• Tác giả kể lại kinh nghiệm với một nhà báo Ai Cập trẻ tuổi khi nhắc tới cuộc chiến tranh Iran-Iraq:
  • Tác giả sử dụng cụm từ “người Hồi giáo giết người Hồi giáo”.
  • Nhà báo Ai Cập phản đối và khẳng định: “người Iran không phải người Hồi giáo.” (vì đa số người Iran là người Shia).
  • Anh ta khẳng định: “Shia không phải là người Hồi giáo.”
• Kết luận: Những sự chia rẽ như thế không chỉ vì cạnh tranh nguồn lực, mà vì lời tuyên bố rằng những gì ta nghĩ chính là chân lý duy nhất, và những ai có quan điểm khác biệt là những kẻ thấp kém hơn.

Hiện trạng và Hướng tới Tương lai

• Sự tiến bộ: Thế giới theo nhiều nghĩa đang tốt đẹp hơn bao giờ hết (giảm nghèo đói, giảm bệnh tật, giảm tử vong trẻ em).
• Nguy cơ: Tuy nhiên, chúng ta đang gây ra nhiều mối nguy cho sự tiến bộ đó. Lập trường trung dung ngày càng chịu nhiều áp lực, trong khi những tiếng loa lớn tiếng kêu gọi cực đoan ngày càng mạnh hơn.
• Lời kêu gọi: Chúng ta cần hiểu, công nhận – và đôi khi thậm chí là chấp nhận – sự chia rẽ vẫn đang tồn tại nếu chúng ta muốn dựng xây sự thống nhất.
• Mục đích của sách: Tác giả sử dụng từ bức tường thay cho những rào chắn, vách ngăn và các kiểu chia rẽ khác nhau. Bức tường vật chất là “cái gì” của sự chia rẽ, nhưng không phải là phần “tại sao”.

Trọng tâm của Cuốn Sách

Tác giả tập trung vào những khu vực minh họa tốt nhất cho thách thức với bản sắc trong một thế giới đã toàn cầu hóa:

• Tác động của nhập cư: Hoa Kỳ, châu Âu, tiểu lục địa Ấn Độ.
• Chủ nghĩa dân tộc như một thế lực vừa thống nhất vừa chia rẽ: Trung Quốc, Anh, châu Phi.
• Những sự giao cắt về tôn giáo và chính trị: Israel, Trung Đông.
• Các ví dụ điển hình:
  • Trung Quốc: Một nhà nước quốc gia mạnh mẽ với nhiều chia rẽ bên trong (bất ổn ở địa phương, chênh lệch giàu nghèo) đe dọa sự thống nhất quốc gia.
  • Hoa Kỳ: Chia rẽ do thời đại của Trump làm các quan hệ chủng tộc thêm gay gắt và bộc lộ sự chia rẽ chưa từng thấy giữa phe Cộng hòa và Dân chủ.
  • Israel và Palestine: Sự chia rẽ đã lâu đời, với quá nhiều chia rẽ nhỏ hơn trong dân chúng ở mỗi bên, việc nhất trí một giải pháp là bất khả.
  • Trung Đông: Chia rẽ tôn giáo và sắc tộc làm bùng lên bạo lực, thể hiện rõ cuộc tranh đấu then chốt giữa những người Hồi giáo Shia và Sunni (ví dụ: mối kình địch giữa Saudi Arabia và Iran).
  • Tiểu lục địa Ấn Độ: Những sự dịch chuyển của dân cư cho thấy cảnh ngộ của những người chạy trốn sự truy bức tôn giáo cũng như của rất nhiều người tị nạn kinh tế và khí hậu.
  • Châu Phi: Các đường biên giới do chủ nghĩa thực dân bỏ lại đang khó tương thích với những bản sắc bộ lạc vẫn còn đậm nét.
  • Châu Âu: Chính ý tưởng về một khối Liên Âu đang bị đe dọa khi các bức tường mọc lên trở lại, cho thấy chủ nghĩa dân tộc chưa bao giờ thật sự biến mất.
  • Anh (Brexit): Bộc lộ sự chia rẽ khắp vương quốc (bản sắc khu vực lâu đời, căng thẳng xã hội và tôn giáo gần đây hơn).
• Lời cảnh báo: Trong một thời kỳ của sợ hãi và bất ổn, mọi người sẽ tiếp tục tụ lại với nhau, để bảo vệ bản thân họ khỏi những mối đe dọa mà họ nhận thức được. Những mối đe dọa này không chỉ tới từ những đường biên giới. Chúng cũng có thể đến từ bên trong – như Trung Quốc biết rất rõ...