Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
KHOA HỌC RẤT ĐẶC BIỆT
Khoa học rất đặc biệt. Nó là cách tốt nhất chúng ta có để khám phá thế giới và tất cả những gì trong đó, bao gồm cả chính chúng ta.
Con người vẫn luôn đặt câu hỏi về những thứ họ nhìn thấy xung quanh trong suốt hàng nghìn năm. Những câu trả lời mà họ tìm được cũng thay đổi rất nhiều — và chính khoa học cũng vậy. Khoa học không ngừng vận động, phát triển dựa trên những ý tưởng và khám phá mà mỗi thế hệ truyền lại cho thế hệ tiếp theo, đồng thời có những bước nhảy vọt khi những khám phá hoàn toàn mới ra đời.
Những thứ không hề thay đổi chính là sự tò mò, trí tưởng tượng, và trí tuệ của những người làm khoa học. Ngày nay, chúng ta có thể hiểu biết nhiều hơn, nhưng những con người suy nghĩ sâu sắc về thế giới của họ vào khoảng 3.000 năm trước cũng thông minh không kém chúng ta.
Cuốn sách này không chỉ nói về kính hiển vi và ống nghiệm trong phòng thí nghiệm, mặc dù đó là những thứ người ta thường liên tưởng đến khi nghĩ về khoa học.
Trong phần lớn lịch sử loài người, khoa học đã được con người sử dụng song song với ma thuật, tôn giáo và công nghệ để cố gắng hiểu và điều khiển thế giới.
- Khoa học có thể là việc đơn giản như quan sát Mặt Trời mọc mỗi sáng, nhưng cũng có thể là việc phức tạp như xác định một nguyên tố hóa học mới.
- Ma thuật có thể là việc quan sát các ngôi sao để nói trước tương lai, hay là những điều mê tín như tránh đi qua đường của một con mèo mun.
- Tôn giáo có thể dẫn dắt chúng ta cúng tế để làm dịu cơn giận của thần linh, hoặc cầu nguyện cho hòa bình thế giới.
- Công nghệ có thể đơn giản là nhóm một ngọn lửa, hoặc phức tạp như tạo ra một chiếc máy tính mới.
Khoa học, ma thuật, tôn giáo và công nghệ đã được sử dụng từ những xã hội loài người cổ xưa nhất, định cư trên các thung lũng sông ở Ấn Độ, Trung Quốc và Trung Đông.
Đất ở các thung lũng này rất màu mỡ, giúp người ta trồng trọt hằng năm, đủ để nuôi sống cả cộng đồng lớn. Nhờ vậy, một số người có thể dành trọn thời gian cho một công việc, luyện tập và trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của họ. Những “nhà khoa học” đầu tiên – dù thời đó họ chưa được gọi như vậy – có lẽ chính là các thầy tế.
Ở thời kỳ đầu, công nghệ (làm) quan trọng hơn khoa học (biết). Người ta phải hiểu cách làm trước khi hiểu lý do tại sao. Họ biết trồng cây, nấu ăn, làm quần áo mà không cần biết tại sao sự vật lại như vậy.
Nhưng nhân loại không chỉ có khả năng quan sát – họ còn tò mò, và chính sự tò mò này là nền tảng quan trọng nhất của khoa học.
NGƯỜI BABYLON – NHỮNG NHÀ KHOA HỌC ĐẦU TIÊN
Chúng ta biết về người Babylon (vùng đất nay là Iraq) nhiều hơn các nền văn minh cổ khác, vì họ đã viết lên các phiến đất sét. Hàng nghìn phiến đất ấy – được viết cách đây gần 6.000 năm – vẫn còn tồn tại đến nay.
Người Babylon cực kỳ giỏi tổ chức và ghi chép, lưu giữ cẩn thận về mùa màng, tài chính, và các sự kiện thiên văn. Các thầy tế của họ là những “nhà khoa học” đầu tiên: đo đạc, quan sát bầu trời và phát triển kỹ thuật đếm số.
Chúng ta vẫn còn sử dụng một số phát minh của họ cho đến ngày nay:
- Mỗi phút có 60 giây, mỗi giờ 60 phút, một vòng tròn 360 độ, và một tuần có 7 ngày.
Dù không có lý do cụ thể cho các con số này, nhưng hệ thống ấy đã lan rộng và được giữ nguyên đến tận bây giờ.
Người Babylon giỏi thiên văn học, tin rằng Trái Đất là trung tâm của vũ trụ, và chia bầu trời thành 12 phần – tức là 12 cung Hoàng Đạo đầu tiên. Từ đó, họ đặt nền tảng cho chiêm tinh học, gắn bó với thiên văn học suốt hàng nghìn năm.
Ngày nay, nhiều người vẫn xem tử vi và biết cung Hoàng Đạo của mình – nhưng chiêm tinh học không phải là khoa học hiện đại.
NGƯỜI AI CẬP VÀ NHỮNG KỲ TÍCH VĨ ĐẠI
Người Ai Cập cổ đại định cư dọc theo sông Nile từ khoảng năm 3500 TCN. Không nền văn minh nào trước hay sau họ lại phụ thuộc vào một yếu tố tự nhiên duy nhất đến thế.
Mỗi năm, sông Nile ngập nước, mang theo phù sa màu mỡ tái tạo đất cho mùa màng mới. Nhờ khí hậu nóng và khô, nhiều di vật, bức tranh và chữ viết tượng hình của họ vẫn tồn tại đến nay.
Sau khi Ai Cập bị Hy Lạp và La Mã chinh phục, kỹ năng đọc chữ tượng hình bị mất đi suốt 2.000 năm – cho đến khi phiến đá Rosetta được phát hiện năm 1798. Trên đó có cùng một nội dung bằng ba loại chữ: tượng hình Ai Cập, Hy Lạp và chữ Demotic.
Nhờ biết chữ Hy Lạp, các học giả đã giải mã được chữ tượng hình, mở ra cánh cửa tìm hiểu đức tin, nghi lễ và đời sống của người Ai Cập cổ đại.
Thiên văn học Ai Cập có nhiều nét tương đồng với Babylon, nhưng họ thực dụng hơn, gắn liền với nông nghiệp và tôn giáo.
Họ chia năm thành 360 ngày, gồm 12 tháng, mỗi tháng 3 tuần – mỗi tuần 10 ngày – và thêm 5 ngày cuối năm để điều chỉnh mùa. Họ cho rằng vũ trụ là một chiếc hộp chữ nhật, sông Nile chảy qua trung tâm thế giới, và năm mới bắt đầu khi sao Thiên Lang (Sirius) mọc.
KIM TỰ THÁP VÀ NGHỆ THUẬT ƯỚP XÁC
Ở Ai Cập, thầy tế giữ vai trò quan trọng trong triều đình các Pharaoh – những người được coi là thần thánh. Họ xây dựng kim tự tháp làm lăng mộ khổng lồ, để chuẩn bị cho cuộc sống sau cái chết.
Thi hài của Pharaoh và giới quý tộc được ướp xác để bảo quản. Người Ai Cập dùng móc dài để lấy não qua đường mũi, lấy nội tạng ra, rồi bảo quản thi thể bằng hóa chất, bọc vải lanh và đặt trong mộ.
Nhờ công việc này, họ hiểu rất rõ cấu tạo các cơ quan trong cơ thể, dù không để lại mô tả chi tiết. Tuy vậy, các cuộn giấy papyrus về y học cho thấy họ đã có những kiến thức giải phẫu và điều trị đáng kinh ngạc.
Họ cho rằng bệnh tật là do sự pha trộn giữa yếu tố tự nhiên, tôn giáo và ma thuật, nhưng một số phương thuốc của họ thật sự hiệu quả – ví dụ như giúp vết thương tránh nhiễm trùng, từ đó hồi phục nhanh hơn, dù họ chưa biết đến vi trùng là gì.
BA NGÀNH KHOA HỌC SỚM NHẤT
Ở giai đoạn này của lịch sử loài người, ba lĩnh vực “khoa học” rõ ràng nhất là:
- Đếm số – để tính mùa màng, lương thực, binh lính, và lao động.
- Thiên văn học – để theo dõi Mặt Trời, Mặt Trăng và các ngôi sao, xây dựng lịch.
- Y học – để chữa lành khi con người ốm đau, bị thương.
Tuy nhiên, trong cả ba lĩnh vực này, ma thuật, tôn giáo, công nghệ và khoa học đều hòa trộn với nhau. Khi nghiên cứu các nền văn minh cổ Trung Đông, chúng ta phải dựa vào giả thuyết và ghi chép của tầng lớp có quyền lực, vì họ là những người duy nhất biết đọc và viết.
Điều tương tự cũng đúng với hai nền văn minh lớn ở châu Á – Trung Quốc và Ấn Độ – khởi đầu gần như cùng thời với các nền văn minh Trung Đông.