Bên dưới đây mình có spoil trước 1 phần nội dung của cuốn sách với mục tiêu là để bạn tham khảo và tìm hiểu trước về nội dung của cuốn sách. Để xem được toàn bộ nội dung của cuốn sách này thì bạn hãy nhấn vào nút “Tải sách PDF ngay” ở bên trên để tải được cuốn sách bản full có tiếng Việt hoàn toàn MIỄN PHÍ nhé!
TỰA
Trào phúng là một tình tự cố hữu của người Việt Nam, tồn tại qua bao nhiêu đời, ăn sâu vào con người sống trên mảnh đất này, và đã thành một dân tộc tính.
Cũng nhờ truyền thống dân tộc đó, nhờ tinh thần trào phúng mà con người Việt luôn luôn vẫn duy trì được bản sắc nòi giống qua bao nhiêu thăng trầm, biến đổi của đất nước trước những nguy cơ đô hộ, đồng hóa, tiêu diệt.
Tinh thần trào phúng là một lợi khí sắc bén giúp cho con người Việt vui vẻ, tin tưởng, phấn đấu. Tiếng cười ở ngoài đời đã chuyển sang địa hạt nghệ thuật, kết tinh nên một kho tàng vô giá của dân tộc: văn chương trào phúng Việt Nam.
Văn chương trào phúng Việt Nam tập hợp tất cả những tiếng cười tiêu biểu của các tầng lớp xã hội: từ tiếng cười hồn nhiên, chất phác của người nông dân đến tiếng cười mỉa mai, sâu sắc của kẻ sĩ. Những tiếng cười đả kích áp bức, giễu cợt giả dối, châm biếm hủ lậu, chê bai gian tà… những tiếng cười ấy xuất phát từ một tư tưởng lạc quan, một tinh thần phê phán, trào lộng để sửa đổi, đả phá để xây dựng, cười cợt để giáo dục, đấu tranh.
Dưới hình thức văn chương, những tiếng cười ấy nhằm vào các đối tượng thường thấy trong xã hội: bọn cướp nước, tay sai của giặc, quan lại thối nát, cường hào ác bá, kẻ giàu sang xu thời hãnh tiến, bọn đội lốt tu hành, mê tín dị đoan, đồi phong bại tục, đạo đức giả…
Văn chương trào phúng do đó mà hết sức phong phú, mang nhiều hình trạng, nhưng tựu trung vẫn là biểu lộ một tinh thần dân tộc, nói lên thái độ của tác giả trước những cảnh nhân tình thế thái, những trò đảo điên ở đời.
Những tác giả của văn chương trào phúng, có tên tuổi hoặc vô danh, đều thường bộc lộ tiếng cười của mình bằng cách nói xa xôi kín đáo (ám dụ), nói thẳng (tả chân), hoặc nói ngay chính mình để giễu đời (tự trào).
“Thi Ca Châm Biếm và Trào Lộng Việt Nam”, mà ông Hoàng Trọng Thược đã dày công sưu tập, gom góp được những phần tiêu biểu nhất và giá trị nhất từ xưa tới nay về tiếng cười trào lộng của dân tộc. Soạn giả lại khéo trình bày thêm phần chú dẫn, xuất xứ của nhiều bài thơ, khiến người đọc càng thích thú thêm trong khi thưởng thức giá trị nổi bật của ý nghĩa tiếng cười trong thơ.
Đang lúc chúng ta sống giữa một thời kỳ hỗn độn, quay cuồng, căng thẳng, những tiếng cười trong “Thi Ca Châm Biếm và Trào Lộng Việt Nam” chắc chắn đem lại cho người đọc những giây phút sảng khoái, thích thú, đồng thời làm cho chúng ta càng tin tưởng và tự hào ở sức mạnh tinh thần của dân tộc.
Sài Gòn, cuối Xuân 1969
NHÂN VĂN
LỜI NÓI ĐẦU
Từ lâu, tôi đã sưu tầm được nhiều thi ca châm biếm và trào lộng Việt Nam, từ xưa đến nay và từ Nam chí Bắc. Nay tôi chọn lọc lại những bài mà tôi cho là tiêu biểu nhất cho loại thi ca này, và in thành sách để cống hiến độc giả.
Trước hết, về những bài được biết tên tác giả, tôi sắp xếp theo thứ tự thời gian, nghĩa là theo năm sinh của tác giả mà tôi ghi lại tiểu sử một cách vắn tắt.
Tiếp theo đó là các bài mà tôi chỉ biết tên hay biệt hiệu mà thôi, chứ không biết rõ tiểu sử tác giả. Rồi mới đến các bài mà tôi không rõ tác giả là ai, nên tôi xếp vào mục vô danh.
Bài thơ nào mà tôi biết được xuất xứ (bài thơ nào mà chẳng có lịch sử của nó), thì tôi cố gắng kể lại giai thoại để cho việc thưởng thức bài thơ thêm phần hứng thú.
Có nhiều bài thơ cần phải chú thích, chú dẫn, thì mới rõ cái hay, cái thâm thúy của thơ. Nhưng cũng có bài, nếu giải thích quá rõ ràng thì mất hết cái hay, cái ý nhị của thơ, cho nên tôi để cho độc giả tự tìm ra cái “ý tại ngôn ngoại” của câu thơ hay của bài thơ, thì mới thấy hứng thú. Cái hay đặc biệt của thi ca Việt Nam là ở chỗ đó.
Sau hết, tôi ghi lại một số ca dao có tính cách châm biếm hay trào lộng, là tiếng nói hồn nhiên và chất phác của lớp người bình dân trong xã hội Việt Nam.
Tôi vẫn biết việc sưu tầm và gom góp những thi ca châm biếm và trào lộng Việt Nam, tản mát trong không gian và chìm lắng trong thời gian, là cả một công trình to tát. Muốn cho được đầy đủ, phải do nhiều người thực hiện và đòi hỏi rất nhiều công phu và thời giờ. Cho nên cuốn sách nhỏ mà hôm nay tôi cho ra mắt độc giả chỉ là một đóng góp nhỏ mọn vào công cuộc to tát ấy mà thôi, không khỏi có nhiều thiếu sót hoặc sơ xuất. Vì vậy, xin bạn đọc niệm tình lượng thứ cho những khuyết điểm ấy. Tôi xin muôn vàn cảm tạ.
Mùa Xuân năm Kỷ Dậu 1969
HOÀNG TRỌNG THƯỢC
NGUYỄN BIỂU
Tiểu sử: Nghĩa sĩ đời Hậu Trần, quán xã Bình Hồ, huyện La Sơn, phủ Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Đậu Thái học sinh khoảng cuối đời Trần, làm quan đến chức Ngự sử. Bị tướng Tàu nhà Minh là Trương Phụ bắt giết.
CỖ ĐẦU NGƯỜI
Ngọc thiện trân tu đã đủ mùi,
Gia hào thêm có cỗ đầu người!
Nem công chả phượng còn thua béo,
Thịt gụ gan lân hẳn kém tươi.
Ca lối Lộc Minh so cũng một,
Vật bày Thỏ thủ bội hơn mười.
Kìa kìa ngon ngọt tày vai lợn,
Tráng sĩ như Phàn tiếng để đời.
Sau khi Hồ Quý Ly tiếm ngôi nhà Trần, vua Minh Thành Tổ cử tướng Trương Phụ kéo quân sang Việt Nam, bề ngoài lấy danh nghĩa “phù Trần diệt Hồ”, nhưng bề trong là mưu việc thôn tính nước ta.
Vua Trần là Trùng Quang phải chạy vào Nghệ An.Vua Trần sai Nguyễn Biểu ra cầu phong với Trương Phụ để làm kế hoãn binh. Khi Nguyễn Biểu vào yết kiến Phụ, Phụ truyền ông lạy, ông từ chối. Phụ bèn truyền dọn một mâm cơm, trong bát canh có chiếc đầu lâu người. Ông điềm nhiên lấy đũa khoét hai con mắt đầu lâu ra ăn một cách ngon lành, và nói: “Mấy khi được ăn thịt người Ngô.”
Rồi vừa ăn ông vừa ngâm bài thơ trên. Trương Phụ giận lắm, sai đem trấn nước ông cho đến chết.
NGUYỄN MINH TRIẾT
Tiểu sử: Người ở xã Đăng Xá, huyện Đường An, tỉnh Hải Dương. Là người nổi tiếng thông minh, ứng đối lanh lẹ, ưa nói dí dỏm và hay chế giễu những điều trái tai gai mắt.
TỰ TRÀO
Trách ta chi thói ngông cuồng,
Dại mà cứ nói là khôn suông.
Ai hay trong bụng đà khôn cả,
Dại ấy là dại với người ngu.
Bài thơ này ông làm để nói về mình, vừa hóm hỉnh vừa tự giễu, cho thấy phong thái ngang tàng, khinh đời của bậc nho sĩ thông tuệ.