GIỚI THIỆU Bước trinh diện lớn nhất hành tinh Tôi đã trải qua những năm tháng đại học khi làm lễ tân tại một khách sạn đẹp ở Los Angeles. Có một vị khách quen là giám đốc điều hành công nghệ. Anh ấy là một thiên tài, đã thiết kế và cấp bằng sáng chế cho một thành phần quan trọng trong bộ định tuyến Wi-Fi ở độ tuổi 20. Anh ấy đã thành lập và bán một số công ty. Anh đã thành công rực rỡ. Nhưng anh ấy cũng có mối quan hệ với tiền bạc mà tôi mô tả là sự pha trộn giữa bất an và ngu ngốc trên con. Anh ta mang theo một xấp tiền trăm đô đầy vơi cm. Anh ta cho mọi người xem và nhiều người không thích. Anh ta khoe khoang một cách công khai và ồn ào về sự giàu có của mình, thường xuyên lúc say xỉn và luôn tỏ ra thích thú. Một ngày nọ, anh ta đưa cho một đồng nghiệp của tôi vài nghìn đô la tiền mặt và nói, “Hãy đến cửa hàng trang sức dưới phố và mua cho tôi vài đồng tiền vàng 1.000 đô la”. Một giờ sau, với những đồng tiền vàng trên tay, giám đốc điều hành công nghệ và những người bạn tự tập quanh một bến tàu nhìn ra Thái Bình Dương. Sau đó, họ ném các đồng vàng xuống biển, coi chúng như những viên đá, tranh luận sôi nổi xem ai ném xa nhất. Chỉ để cho vui. Nhiều ngày sau, anh ta làm vỡ một ngọn đèn trong nhà hàng của khách sạn. Người quản lý nói chiếc đèn giả 500 đô la và anh ta sẽ phải đền. “Bạn muốn năm trăm đô la?” Giám đốc điều hành hỏi một cách hoài nghi, trong khi rút một cục tiền mặt từ túi và đưa cho người quản lý. “Đây là năm trăm đô la. Bây giờ, hãy biến khỏi mắt tôi. Và đừng bao giờ xúc phạm tôi như vậy nữa”. Bạn có thể tự hỏi hành vi này có thể tồn tại trong bầu sâu và câu trả lời là ‘không lâu’. Nhiều năm sau tôi mới biết anh ấy đã ‘ra đi’. Tiền của cuốn sách này là việc kiếm tiền có liên quan đến một chút đến độ thông minh của bạn và liên quan rất nhiều đến cách bạn cư xử. Và hành vi này rất khó học, ngay cả với những người thông minh. Một tài mất kiểm soát có thể là một thảm họa tài chính. Điều nguy hiểm lại cũng đúng. Những người bình thường không được học hành về tài chính có thể giàu có nếu có một số kỹ năng liên quan đến các thước đo thông minh. Mục Wikipedia yêu thích tôi bắt đầu với: “Ronald James Read là một nhà từ thiện, nhà đầu tư, người gác cống và nhân viên trạm xăng Mỹ.” Ronald Read sinh ra ở vùng nông thôn Vermont. Ông ấy là người đàn ông tiêu tiên trong gia đình tốt nghiệp trung học, mọi người còn ấn tượng hơn khi ông đi xe trên đường mỗi ngày. Đối với những người biết Ronald Read khôn g có nhiều u điều dể nói. Cuộc sống của ông không có gì bất thường. Làm việc tại một trạm xăng trong 25 năm và mua sắm tại các tầng của JCPenney trong 17 năm (giá rẻ). Ông mua một căn nhà hai phòng ngủ với giá 12.000 đô la ở tuổi 38 và sống ở đó cho đến cuối đời. Ông góa vợ ở tuổi 50 và không bao giờ tái hôn. Một người bạn kể lại sở thích chính của ông là chặt củi. Read qua đời vào năm 2014, ở tuổi 92. Đó là lúc người lao động khiêm tốn này này trở thành tiêu đề để quốc tế. 2.813.503 người Mỹ đã chết vào năm 2014. Chỉ 4.000 người trong số họ có tài sản ròng trên 8 triệu đô la khi qua đời. Ronald Read là một trong số đó. Trong đi chúc, người gác cống già để lại 2 triệu đô la cho con riêng và hơn 6 triệu đô la cho bệnh viện và thư viện địa phương. Những người biết Read đều bối rối. Ông lấy đâu ra số tiền đó. Họa ra chẳng có gì bí mật. Không phải trúng số và không có tài sản thừa kế. Để dành số tiền tiết kiệm ít ỏi và đầu tư vào cổ phiếu blue chip (cổ phiếu công ty lớn). Ông đã chờ đợi, trong nhiều thập kỷ liên tục, khi khoản tiết kiệm nhỏ nhoi trở thành hơn 8 triệu đô la. Đó là cách một người gác cống trở thành triệu phú phú đó. Vài tháng trước khi Ronald Read qua đời, một người đàn ông ông tên là Richard đã được đưa tin. Richard Fuscone là tại ngũ của Ronald Read. Là giám đốc điều hành Merrill Lynch dưới đào tạo tại Harvard với bằng MBA. Fuscone đã có một sự nghiệp thành công trong lĩnh vực tài chính đến nỗi đã nghỉ hưu ở tuổi 40 để trở thành một nhà từ thiện. Cựu Giám đốc điều hành của Merrill, David Komansky, đã ca ngợi về “sự hiểu biết kinh doanh, kỹ năng lãnh đạo, khả năng phán đoán đúng đắn và tinh thần thực tế của Fuscone”. Tập chí kinh doanh của Crain đã từng đưa ông vào danh sách “40 dưới 40 tuổi” gồm những doanh nhân thành công. Nhưng sau đó – giống như giám đốc điều hành công nghệ ném vàng xuống biển – mọi thứ sụp đổ. Vào giữa những năm 2000, Fuscone đã vay nặng lãi để mở rộng ngôi nhà rộng 1.670 m2 ở Greenwich, Connecticut có 11 phòng tắm, hai thang máy, hai hố bơi, bầy nhà để xe và tốn hơn 90.000 đô la một tháng để bảo trì. Sau đó, cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 ập đến. Là tất cả những gì đã làm l mơ khoảng cách lớn hơn về học vấn và kinh nghiệm giữa hai người. Bài học ở đây là không bắt Richard và học hỏi từ Ronald. Điều hấp dẫn ở những câu chuyện này là về tài chính. Có ngành nghề nào mà một người không có bằng đại học, không được đào tạo, không có kinh nghiệm, nhưng có kiến thức chính thức và không có mối quan hệ nào lại vượt trội hơn một người có giáo dục tốt nhất, được đào tạo tốt nhất và có mối quan hệ tốt nhất? Tôi đã suy nghĩ rất nhiều. Không thể có chuyện Ronald Read và Fuscone đã hiệp tìm tốt hơn một bác sĩ phẫu thuật được đào tạo tại Harvard. Họ thiết kế tòa nhà nhà chọc trời cao cấp hơn kiến trúc sư được đào tạo tốt nhất. Họ sẽ báo giờ có chuyên môn, nhưng người khác lại có những điều mà cả thế giới cũng không xảy ra. Những câu chuyện của chúng ta xảy ra trong đầu. Việc Ronald Read và Richard Fuscone hai người hai người hài giải thích. Một kết quả tài chính được thúc đẩy bởi mẫn cảm, không phụ thuộc vào kiến thức thông minh và nỗ lực. Điều đó đúng ở một mặt, và sách này sẽ thảo luận về nó. Hoặc, và tôi tin rằng đó là một môn học khoa học. Đó là một kỹ năng mềm, cách bạn hành xử quan trọng hơn những gì bạn biết. Tôi gợi ý rằng kỹ năng mềm này là tâm lý học về tiền bạc. Mười cuốn sách của cuốn sách sẽ sử dụng câu chuyện ngắn để thể hiện kỹ năng mềm quan trọng mà mọi người cần tìm hiểu – như cách giúp mọi người – và đưa ra quyết định tài chính tốt hơn. Tôi nhận ra những kỹ năng mềm này đã bị đánh giá thấp. Tài chính được giảng dạy phổ biến như một môn lực lượng trên toàn thế giới, nơi bạn một cách đúng đắn và cho nó biết tất cả. Điều này đúng trong lĩnh vực tài chính cá nhân, bạn được yêu cầu có kiến thức sâu sắc và tiết kiệm 10% tiền lương.
GIỚI THIỆU Đó là sự thật trong đầu tư, nơi chúng ta biết chính xác mối tương quan lịch sử giữa lãi suất và định giá. Và nó đúng trong lĩnh vực tài chính doanh nghiệp, nơi các giám đốc tài chính có thể đo lường chi phí vốn chính xác. Không có bất kỳ điều nào trong số này là xấu hoặc sai. Nhưng việc được cho biết phải làm gì không cho bạn biết điều gì xảy ra trong đầu khi bạn cố gắng làm điều đó. Hai chủ đề tác động đến tất cả mọi người, dù bạn có quan tâm hay không; sức khỏe và tiền bạc. Ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe là một thành tựu của khoa học hiện đại, với tuổi thọ ngày càng tăng trên toàn thế giới. Các khám phá khoa học đã thay thế những quan niệm cũ của các bác sĩ về cách cơ thể con người hoạt động, và hầu như mọi người đều khỏe mạnh hơn nhờ nó. Ngành tiền tệ — đầu tư, tài chính cá nhân, lập kế hoạch kinh doanh — là một câu chuyện khác. Tài chính đã thu hút những bộ óc thông minh nhất đến từ các trường đại học hàng đầu trong hai thập kỷ qua. Kỹ thuật tài chính là chuyên ngành phổ biến nhất trong Trường Tài chính của đại học Princeton một thập kỷ trước. Có bằng chứng nào cho thấy nó khiến chúng ta trở thành nhà đầu tư tốt hơn không? Tôi chưa thấy gì cả. Qua quá trình thử và sai trong nhiều năm, chúng ta đã học được cách trở thành những nông dân giỏi hơn, những thợ ống nước lành nghề và những nhà hóa học tiên tiến. Như thử và sai có dạy chúng ta trở nên tốt hơn với tài chính cá nhân? Có phải chúng ta ít phải vui mình vào nợ nần? Tiết kiệm nhiều hơn cho những rủi ro? Chuẩn bị cho việc nghỉ hưu? Có quan điểm thực tế về những gì tiền làm được và không, với hạnh phúc của chúng ta? Tôi không thấy bằng chứng thuyết phục nào. Tôi tin hầu hết lý do là vì chúng ta nghĩ và được dạy về tiền theo những cách quá giống vật lý (với các quy tắc và định luật) và không giống như tâm lý học (với cảm xúc và sắc thái). Và điều đó, đối với tôi, vừa hấp dẫn vừa quan trọng.