“Mô hình Kinh doanh Cá nhân” là một tựa đề khá lý thú cho một cuốn sách. Đời với hầu hết chúng ta, mô hình kinh doanh thường được hiểu là phương tiện mà một công ty dùng để miêu tả những mục đích, sản phẩm, dịch vụ, cơ sở khách hàng, tinh hình tài chính và các vấn đề tương tự của mình, qua đó nhằm giải thích cách thức kiếm tiền của họ. Ít khi chúng ta coi bản thân mình là một mô hình kinh doanh. Thế nhưng Tim Clark, tác giả chính của cuốn sách này, đã có một ý tưởng hết sức mới mẻ: Tại sao chúng ta không thể áp dụng khung mô hình trong cuốn Tạo lập Mô hình Kinh doanh đang được ứng dụng rộng rãi trong giới kinh doanh vào các trường hợp cá nhân? Kết quả là, từ 328 cá nhân khác thuộc đủ mọi tầng lớp xã hội khác nhau trên thế giới đã phát hiện ra rằng Khung Mô hình Kinh doanh nổi tiếng kia cũng phát huy hiệu quả và có tác dụng không kém khi được sử dụng làm “mô hình kinh doanh cá nhân”.
Suy cho cùng thì mỗi cá nhân chúng ta đều có thể được coi là một công ty một-thành-viên. Tuy nhiên, có lẽ là hơi cục cằn khi vận dụng một khung mô hình được xây dựng dựa trên những khái niệm thuần túy sử dụng trong môi trường kinh doanh như tuyên bố giá trị, phân khúc và các mối quan hệ khách hàng, các nguồn lực và kênh liên lạc, chi phí, cơ cấu chi phí và dòng thu nhập để đánh giá hoặc tái sáng tạo sự nghiệp của một con người.
Trên cương vị cá nhân, chúng ta thường có xu hướng nghĩ về mình như là một người lao động hiệu quả, một người bạn đời đáng quý, một người tinh nguyên đáng được trân trọng, v.v… nhưng có lẽ chưa ai từng nghĩ mình là một “người cung cấp giá trị” cả. Tương tự, chúng ta cũng đã quen với việc coi học vấn, kinh nghiệm làm việc và những kỹ năng hay năng lực của mình là những thông tin cá nhân để có thể tự hào đưa vào bản sơ yếu lý lịch hoặc trên các tài khoản LinkedIn hay Facebook. Ít khi chúng ta nghĩ rằng đó chính là những “nguồn lực chính” có thể tạo doanh thu và đòi hỏi chi phí đầu tư.
Ta thực hiện hiệu quả quá trình khám phá bản thân. Nhật quán với phương pháp trực quan của mình cũng như với cấu trúc quen thuộc của khung mô hình, Clark, Osterwalder và Pigneur đã soạn ra một loạt các bài tập trực quan đơn giản và có trình tự nhằm giúp độc giả: *
**Suy ngẫm:**
Tôi là ai? Đâu là những bước thăng trầm trong cuộc đời tôi cho đến thời điểm này? Tôi đã sử dụng thời gian của mình như thế nào? Đâu là mục đích trong cuộc sống và sự nghiệp của tôi? Làm thế nào để có thể tìm được một hoạt động phù hợp với tính cách, sở thích và sở trường của tôi? *
**Điều chỉnh:**
Tôi có thể nhìn nhận công việc tương lai của mình khác với bây giờ ra sao? Tôi có thể thiết kế một mô hình kinh doanh cá nhân như thế nào để giúp tôi thực hiện niềm đam mê thực thụ của mình? Liệu tôi có thể thu hẹp khoảng cách giữa mô hình hiện tại và mô hình lý tưởng của mình hay không? *
**Hành động:**
Làm sao để biết mô hình mới của tôi có hiệu quả không? Tôi nên thử những ý tưởng của mình với ai trước? Làm thế nào để tôi được tiền cử với những người mới và để chúng tỏ cho họ thấy rằng tôi mang lại giá trị cho họ? Tôi cần biết điều gì từ các khách hàng và đối tác tiềm năng của mình? Những phương pháp và kỹ thuật được nêu ra trong cuốn sách này sẽ giúp mở rộng nhãn quan của chúng ta về chính bản thân mình. Việc lập kế hoạch phát triển sự nghiệp có thể được đưa vào trong bối cảnh của những chi phí và doanh thu.
Chi phí không đơn thuần chỉ là thời gian và tiền bạc mà chúng ta đầu tư cho giáo dục hay thời gian mà chúng ta cống hiến cho công việc. Chi phí còn bao gồm cả thời gian cơ hội – tức thời gian mà lẽ ra chúng ta đã có thể sử dụng cho các hoạt động khác trong cuộc sống. Stress cũng là một yếu tố quan trọng cần xét đến. Tương tự như vậy, doanh thu cũng không đơn thuần nói về lương thưởng mà còn bao gồm cả sự hài lòng cá nhân, thời gian với gia đình và bất kỳ loại lợi ích nào mà chúng ta cho là quan trọng.