**Lời giới thiệu**
Tiến sĩ Alan Phan là người bạn lớn, bạn tốt, bạn chân thành của tôi. Cũng theo quy luật của trời đã tạo ra những thanh tượng ứng, đồng khí tượng cả vũ trụ, chúng tôi gặp nhau và trở thành bạn. Tôi biết ơn vũ trụ cho chúng tôi gặp nhau để rồi đồng hành trong hàng chục chương trình dành cho doanh nhân, sinh viên và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tiến sĩ Alan Phan không chỉ là một học giả tài ba, tiến sĩ và các chương trình giảng dạy tại đại học. Anh là một doanh nhân đáng nể. Anh lăn lộn khám phá khắp năm châu, bốn bề để tìm kiếm cơ hội và lập nghiệp, để kinh doanh và đã tu. Anh đã hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau và ở đâu anh cũng để lại những dấu ấn đáng kể. Tiến sĩ Alan Phan và tôi có khá nhiều điểm tương đồng, nhất là tâm huyết cho thế hệ trẻ. Bất cứ chương trình nào dành cho giới trẻ, nhất là sinh viên là chúng tôi luôn bên nhau, nể u có thể. Chúng tôi đề u m ề đọc sách và cho rằng đọc sách là điều kiện quyết định để thành công.
Chúng tôi nghiên cứu, thực hành và chia sẻ nhiều về trí thức. Chúng tôi luôn hướng về tương lai, về thế hệ nối tiếp chúng tôi. Tiến sĩ Alan Phan nói chuyện rất hài hước. Cách nói chuyện dí dỏm và tự nhiên của anh làm say mê lòng người, nhất là giới trẻ. Có lẽ nhờ điều này nên tôi luôn thấy anh trẻ, và đặc biệt trẻ trong tâm hồn của mình. Tiến sĩ Alan Phan và tôi tâm huyết với dự án “10 triệu máy tính bảng cho sinh viên”. Tôi nghe để n dự án này và cảm nhận được tâm huyết của anh. Tôi, với thâm niên 12 năm làm việc tại FPT, doanh nghiệp về công nghệ thông tin lớn nhất Việt Nam, nên luôn mong muốn góp sức cùng anh. Và hôm nay, khi nhận được bản thảo cuốn Tiến sĩ Alan Phan, tôi đã rất vui và đọc liền một mạch. Cuốn sách gồm những bài viết rất sâu sắc và lần d ộ ng, ý nghĩa và thực tế, về những câu chuyện cũ nhưng rất mới, về quả khử mà như nói cho tương lai, về những câu chuyện m ộ c m ạc mà như những bài giảng quý. Tôi đưa bản thảo của anh cho vài người bạn doanh nhân đọc và ai cũng khuyên nên xu ẩ n t bản ngay, càng sớm càng tốt.
Thế là sau 42 năm làm ăn tại tạm Mỹ và Trung Quốc, Niêm yết tại sản Mỹ, một tự duy khác về kinh tế và xã hội Việt Nam, không có bữa ăn nào miễn phí là một cuốn sách của Tiến sĩ Alan Phan được Nhà xu ẩ t Bản Văn Hóa Dân tộc và Thái Hà Books xuất bản. Tôi tin tưởng rằng những ai muốn tìm hiểu về kinh tế và quản trị, về làm giàu và đ ấ t u tư, về tri thức và ứng dụng, nh ấ t là những ai đang hâm mộ Tiến sĩ Alan Phan sẽ có thêm một cuốn sách hay cho bộ sưu tập của mình. Đây là một cuốn sách có giá trị, bổ sung vào kho sách tri thức của Thái Hà Books – những cuốn sách không lý thuyết mà thực tế về ứng dụng, rõ ràng và hoàn chỉnh, ngăn gọn mà đầy đủ.
Đây là cuốn sách lỗi cuốn bạn khi đọc, là cuốn sách mà khi đọc bạn phải nghi. Nếu u nói một vài từ, tôi xin thưa rằng “lời cuốn và hài h ẩ p dẫn”. Xin trân trọng cảm ơn bạn đọc đã quan tâm tới sách của Thái Hà Books và Nhà xu ẩ t bản đã làm việc miệt mài để cuốn sách sớm ra đời; xin chân thành chúc mừng bạn đọc đã có duyên lành được cảm nhận trên tay cuốn sách này của bạn tôi – Tiến sĩ Alan Phan.
**Tài sản mềm của Việt Nam**
Trước 1990, không m ấ y ai trên thế giới suy nghĩ nhiều về tài sản “mềm”, mà đó lường sự thịnh vượng thành công của một công ty hay một người qua các đồ chơi sở m ộ được như bất động sản, khoáng sản, thực phẩm, xe cộ, điện máy… Khi tôi làm cho hãng Eisenberg và Harcourt vào những năm đầu của một từ của Trung Quốc (1975-1990), chúng tôi được tiếp đón nồng hậu và được mời đã tu vào những công ty mà chính phủ Trung Quốc cho rằng “hòn ngọc” giá trị nh ấ t của họ. Đó là những đại công ty có nhà máy lớn như sân vận động, hàng chục ngàn nhân công, cơ sở văn phòng bề thế… tọa lạc phần lớn tại các vùng khi họ có gấy (kế hoạch tránh các phí vụ ném bom trong chiến tranh). Những doanh nghiệp nhà nước này mang rất nhiều u tính chất xã hội và quản lý theo kiểu “cha chung”… nên thua lỗ thương. Hai yếu tố tạo mùi nhọn cho đội ngũ nhân lực là sáng tạo và năng động. Đây là phạm trù của tuổi trẻ và Việt Nam thường hành điện với 65% người dân dưới 30 tuổi, trên 50 triệu người.
Thêm vào đó, học sinh, sinh viên Việt Nam thường tỏa sáng tại các trường trung, đại học trên toàn thế giới. Mặt khác, Việt Nam có 3,8 triệu kiều bào có kinh nghiệm nghề nghiệp cao, trong đó 32% tốt nghiệp đại học. Nói chung, so với 9 quốc gia còn lại trong khối ASEAN, Việt Nam dần đã u về tiềm lực nhân tài, trên cả Indonesia với gần 250 triệu dân. Tuy nhiên, sự yếu kém của nền giáo dục lý thuyết từ chương đã làm hạn chế tiềm năng này. Công ty Intel đã không tìm ra đủ 180 nhân viên trung cấp cho nhà máy 1 tỷ đô la của họ ở Thủ Đức và phải nhập khẩu một số lớn chuyên viên từ Malaysia và Philippines. Các công ty FDI khác tại Việt Nam đều có những than phiền tương tự.
Thêm vào đó, tư duy sao chép nguyên bản các tư tưởng truyền thống, các công thức khoa học lỗi thời và chính sách dùng người hạn chế đã thui chột nhiều u sáng kiến, nhiều đổi mới, nhiều tiềm năng bộ. Dù Việt Nam có số lượng giáo sư, tiến sĩ cao nhất ASEAN (gần 10 ngàn người), nhưng trong các năm qua, chỉ có 5 bằng sáng chế nộp tại Âu Mỹ. Năm 2011, Singapore với 5 triệu dân đã đăng ký 648 bằng sáng chế, số lượng bằng sáng chế của Việt Nam với 90 triệu dân là zero.